Dział: Wiedza praktyczna

GSM często występuje w okresie okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Podczas wizyty ginekologicznej należy inicjować rozmowę na temat dolegliwości w obrębie pochwy i sromu oraz ich wpływu na dysfunkcje seksualne i jakość życia nie tylko u każdej pacjentki po menopauzie, ale także u kobiet po 40. roku życia. W leczeniu objawowym jest możliwe stosowanie środków niehormonalnych. Preferowane jest łączenie terapii objawowej z leczeniem przyczynowym lekami dopochwowymi: prasteronem lub estrogenami. Ważne, aby podczas wizyty wyjaśnić kwestie bezpieczeństwa leków dopochwowych, pamiętając o intrakrynologicznym mechanizmie prasteronu. Takie postępowanie zwiększa odsetek pacjentek zaczynających terapię, jak również kontynuujących leczenie.

Okres poporodowy jest okresem wrażliwym i stresującym dla kobiet. Poród prowadzi do zmian anatomicznych, funkcjonalnych i hormonalnych, co wiąże się z problemami seksualnymi w tym okresie, które ustępują zwykle po roku od porodu. Na zaburzenia seksualne w okresie poporodowym może mieć wpływ szereg czynników, takich jak liczba poprzednich porodów, karmienie piersią, sposób porodu, nacięcie krocza, stres, zmęczenie oraz problemy fizyczne i psychiczne, np. depresja poporodowa. Do dwóch miesięcy po porodzie dochodzi do odbudowy uszkodzonych tkanek i zmniejsza się ryzyko wystąpienia krwawienia. Ponadto bezpośrednio po porodzie drogi rodne są podatne na różne infekcje, a po półtora–dwóch miesiącach wracają do zdrowia i to ryzyko maleje.

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów na świecie. Polska znajduje się w czołówce krajów europejskich, gdzie notuje się najwyższy odsetek zapadalności i umieralności na ten nowotwór wśród kobiet. Wprowadzenie odpowiedniego połączenia profilaktyki pierwotnej i wtórnej, połączonej z właściwą edukacją kobiet na temat raka szyjki macicy oraz metod zapobiegania mu, zapewnia obniżanie liczby kobiet chorujących i umierających na ten nowotwór. Wirus brodawczaka ludzkiego ma niesprzeczny wpływ na rozwój procesu nowotworowego w obrębie szyjki macicy. Czy zatem szczepienia przeciw HPV są skuteczne?

Lekarz ginekolog i seksuolog nierzadko w swej praktyce spotyka się z problemami psychosomatycznymi na podłożu stresu, a jedną z jego przyczyn są problemy rodzinne, zwłaszcza rozwód. Zazwyczaj pojawiają się zaburzenia nastroju, które niosą ze sobą poczucie zwątpienia, osamotnienia, utratę pewności siebie, pogorszenie sytuacji finansowej, rozluźnienie więzi towarzyskich. Rozwód zwykle źle wpływa na stan zdrowia, zwiększa np. ryzyko pojawienia się problemów kardiologicznych, onkologicznych, psychosomatycznych skutkujących u rozwiedzionych kobiet, a także – jak pokazują obserwacje kliniczne – u córek rozwiedzionych rodziców zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Fakt ten, jak również zespół alienacji rodzicielskiej są jednymi z istotnych problemów związanych z rozwodem, pojawiających się w praktyce lekarza ginekologa wieku rozwojowego. Problem rozwodu jest wart omówienia także w kwestii etyki, gdyż liczba rozwodów ciągle wzrasta.

Menstruacyjne dolegliwości bólowe towarzyszą kobietom od wieków. Jedne kobiety odczuwają ból bardziej, inne mniej lub w ogóle. Każdego miesiąca poszukiwane są skuteczne i szybkie metody przeciwbólowe, aby jak najszybciej usunąć problemy i wrócić do codziennych spraw i obowiązków. Zmiany poziomów hormonów, jakie zachodzą podczas cyklu menstruacyjnego, nie pozostają bez wpływu na zachowanie organizmu kobiety. Progesteron jest odpowiedzialny za odczucie stanów bólowych, ponieważ im wyższy jego poziom w ciągu cyklu, tym bardziej miesiączka może być bolesna. Przyczyną takiego zjawiska może być stres oraz nerwy. Wiadomo, że PSM jest pierwszym objawem nadchodzącej menstruacji, w której dolegliwości bólowe mogą się nasilić i uniemożliwić codzienne funkcjonowanie.

Mięśniaki macicy i endometrioza miednicy mniejszej są rozpoznawane u coraz większej liczby kobiet z uwagi m.in. na coraz powszechniejszą dostępność ultrasonografii przezpochwowej (transvaginal ultrasound, USG TV). Mięśniaki macicy są najczęstszymi guzami łagodnymi dróg rodnych. Często są rozpoznawane przypadkowo, bowiem w większości przypadków nie wywołują objawów. Mogą być przyczyną nieprawidłowych krwawień z macicy oraz dolegliwości bólowych podbrzusza. Są rozpoznawane na podstawie USG TV, a ich leczenie zależy od objawów i preferencji pacjentki. Endometrioza miednicy mniejszej to schorzenie, które występuje głównie u kobiet w wieku rozrodczym. Jest przyczyną zespołu bólowego miednicy mniejszej, niepłodności, dyspareunii, zaburzeń ze strony układu moczowego i przewodu pokarmowego.

Niedoczynność tarczycy jest relatywnie częstym schorzeniem wśród kobiet w okresie reprodukcyjnym. Dlatego należy rozważyć przesiewowe oznaczanie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) u kobiet już w okresie prekoncepcyjnym. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego (PTE) badanie TSH w okresie planowania ciąży powinno być bezwzględnie wykonane u pacjentek z podwyższonym ryzykiem niedoczynności tarczycy w przebiegu przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (z dodatnim wywiadem w kierunku chorób tarczycy, z wolem, z podwyższonym mianem przeciwciał przeciwtarczycowych, z objawami sugerującymi choroby tarczycy, z cukrzycą typu 1 i 2, z poronieniami i porodami przedwczesnymi w wywiadzie) lub dodatnim wywiadem w kierunku radioterapii głowy i szyi.

Wśród długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (LC-PUFA) wyróżniamy kwasy omega-3, -6, -7 i -9, które różnią się budową chemiczną, a dokładnie miejscem występowania wiązania podwójnego. Spośród nich najbardziej popularne i najpowszechniej występujące w żywności są kwasy omega-3, omega-6 oraz omega-9. Z kolei do najważniejszych związków w rodzinie omega-3 należą kwas alfa-linolenowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA). Jakie produkty są źródłem kwasów omega-3 oraz jaki wpływ wywierają na organizm matki i dziecka w trakcie ciąży oraz laktacji?