Dział: Wiedza praktyczna

Zadaniem układu odpornościowego każdego organizmu jest obrona przed patogenami i zachowanie równowagi między odpowiedzią prawidłową a patologiczną reakcją zapalną. Ma to szczególne znaczenie w czasie trwania ciąży. W mechanizmie tolerancji uczestniczą głównie limfocyty T regulatorowe oraz komórki NK maciczne. Dodatkowo inne mechanizmy takie jak: bariera łożyska, słaba ekspresja antygenów płodu, ułatwienie immunologiczne pozwalają na rozwój tolerancji pomimo silnie immunogennych antygenów ojcowskich. Płynne przejście z odpowiedzi immunologicznej typu Th1, charakterystycznej dla procesu implantacji, w odpowiedź typu Th2 warunkuje prawidłowy przebieg ciąży, a brak zachowania równowagi immunologicznej prowadzi do powikłań lub niepowodzeń rozrodu.

Endometrioza jest chorobą przewlekłą o szerokim spektrum objawów, a znaczna liczba pacjentek zgłasza je już w okresie dojrzewania. Szczególną uwagę zwracają przewlekły ból miednicy mniejszej i bolesne miesiączki niereagujące na standardową terapię. W razie braku poprawy po leczeniu zachowawczym młodocianym pacjentkom należy zaproponować laparoskopię diagnostyczną. Zmiany endometrialne różnią się morfologicznie od tych spotykanych u dojrzałych kobiet. W leczeniu endometriozy zastosowanie mają doustne tabletki antykoncepcyjne, progestageny, agoniści GnRH oraz chirurgiczne usunięcie zmian.

Regulacja płodności u nastolatków to jeden z najważniejszych problemów XXI w. Wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej niesie ze sobą ryzyko nieplanowanej ciąży oraz zakażenia przenoszonego drogą płciową. Dlatego u nastolatek zaleca się formę podwójnego zabezpieczenia, czyli połączenie prezerwatywy ze skuteczną hormonalną metodą antykoncepcyjną nie tylko w celu zwiększenia ochrony przed zajściem w ciążę, lecz także w celu zapewnienia ochrony przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową. WHO rekomenduje u dziewcząt i młodych kobiet metody antykoncepcji hormonalnej tzw. permanentnej (dwuskładnikowy transdermalny system antykoncepcyjny oraz hormonalny system antykoncepcji dopochwowej) ze względu na wysoką skuteczność antykoncepcyjną. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego idealna antykoncepcja powinna być przede wszystkim bezpieczna i skuteczna, a ponadto odwracalna 
i prosta w użyciu, łatwo dostępna oraz tania. Wybór właściwej metody powinien być indywidualnie dostosowany do potrzeb nastolatki i zależy od wielu czynników.

Zdolność do szybkiego przywrócenia integralności uszkodzonej bariery skórnej ma kluczowe znaczenie i jest celem terapii trudno gojących się ran. Niestety, w obecnych czasach wciąż brakuje efektywnych metod leczenia, które mogłyby przyspieszyć sam proces gojenia ran, a także redukować rozległość blizn. Fundamentem staje się zrozumienie fizjologii naprawy oraz patologii opóźnionego w czasie gojenia. Faza zapalna będąca najczęściej punktem rozpoczęcia tego procesu z czasem przechodzi do fazy proliferacji komórkowej. Swoiste przejście między tymi fazami jest najczęściej związane z zaburzeniami gojenia ran. Zatem znalezienie czynników wpływających na to przejście międzyfazowe może stanowić uzasadnienie dla rozwoju terapeutycznego, a tym samym nieść pomoc wszystkim tym lekarzom, którzy w swojej codziennej praktyce borykają się z trudnością leczenia ran pooperacyjnych (i nie tylko) u swoich pacjentów.

Wrodzone wady rozwojowe żeńskich narządów płciowych występują u 4–6% populacji ogólnej, a za ich główną przyczynę uznaje się zaburzenia anatomicznej budowy narządów. Wynikają one z nieprawidłowego embriologicznego rozwoju przewodów Müllera. Ze względu na korelację powstawania układu rozrodczego z układem moczowym w procesie embriogenezy wadom narządów płciowych bardzo często towarzyszą anomalie związane z układem moczowym. Najbardziej specyficzną procedurą diagnostyczną, która dostarczy informacji o nieprawidłowościach nie tylko w budowie pochwy i macicy, ale także układu moczowego, jest rezonans magnetyczny (MRI). Wyróżniamy dwie kliniczne klasyfikacje wad rozwojowych żeńskich narządów płciowych: ASRM (American Society for Reproductive Medicine) oraz ESHRE/ESGE (European Society of Human Reproduction and Embryology/European Society for Gynaecological Endoscopy). Wśród wad wyróżniamy: wrodzony brak macicy i/lub pochwy, wady obstrukcyjne macicy i pochwy oraz wady macicy, które zdarzają się najczęściej. Wybór leczenia i zastosowane leczenie są zależne od rozpoznanej wady.

Odpowiednie przygotowanie do ciąży ma istotny wpływ na jej prawidłowy przebieg. Do czynników, na które należy zwrócić uwagę już w okresie prekoncepcyjnym, należą m.in. właściwa dieta oraz podaż niezbędnych witamin i mikroelementów, w tym pełniącego wiele ważnych funkcji w naszym organizmie cynku. Istotnym zagadnieniem jest także wpływ antykoncepcji hormonalnej na metabolizm substancji odżywczych w naszym organizmie.

Operacja wyłonienia stomii jelitowej jest przyczyną zaburzeń i niepowodzeń w życiu seksualnym. Osoby ze stomią doświadczają zmian w obrazie ciała wraz ze spadkiem pożądania seksualnego. Najczęstszą dysfunkcją seksualną występującą u mężczyzn są zaburzenia erekcji, natomiast u kobiet jest to ból podczas stosunku seksualnego (dyspareunia). Pacjenci oczekują wsparcia oraz poradnictwa związanego z funkcjonowaniem seksualnym. Mimo to personel medyczny wciąż mało uwagi zwraca na sferę seksualną pacjenta.

Endometrioza jest powszechną chorobą, dotykającą ok. 10% populacji kobiet w wieku rozrodczym, która w istotny sposób może ograniczać płodność oraz, poprzez dolegliwości z nią związane, obniżać jakość życia. Dienogest jest doustnym progestagenem, dopuszczonym do długotrwałego stosowania. Wykazuje korzystny profil bezpieczeństwa. Dienogest w dawce 2 mg na dzień jest równie skuteczny w walce z objawami bólowymi endometriozy jak analogi GnRH. Lek wykazał się dużą efektywnością u kobiet z głęboko naciekającą endometriozą lub endometriozą pozagenitalną.