Autor: Grażyna Jarząbek-Bielecka

Lekarz ginekolog i seksuolog nierzadko w swej praktyce spotyka się z problemami psychosomatycznymi na podłożu stresu, a jedną z jego przyczyn są problemy rodzinne, zwłaszcza rozwód. Zazwyczaj pojawiają się zaburzenia nastroju, które niosą ze sobą poczucie zwątpienia, osamotnienia, utratę pewności siebie, pogorszenie sytuacji finansowej, rozluźnienie więzi towarzyskich. Rozwód zwykle źle wpływa na stan zdrowia, zwiększa np. ryzyko pojawienia się problemów kardiologicznych, onkologicznych, psychosomatycznych skutkujących u rozwiedzionych kobiet, a także – jak pokazują obserwacje kliniczne – u córek rozwiedzionych rodziców zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Fakt ten, jak również zespół alienacji rodzicielskiej są jednymi z istotnych problemów związanych z rozwodem, pojawiających się w praktyce lekarza ginekologa wieku rozwojowego. Problem rozwodu jest wart omówienia także w kwestii etyki, gdyż liczba rozwodów ciągle wzrasta.

W każdej dziedzinie medycznej, a w sposób specyficzny w ginekologii, istotna jest kwestia tworzenia kultury organizacyjnej placówki medycznej, z czym wiążą się także złożone kwestie ekonomiczne. Pacjent (pacjentka) oczekuje, że celem medycyny (w przypadku nauki o kobiecie – w ginekologii) będzie działanie, które jest słuszne i dobre dla niego (dla niej). Jest to jakby obietnica, którą pacjent (pacjentka) dostrzega w akcie działania zawodu medycznego, w sensie zbiorowym, w odniesieniu do organizacji medycznej (zespołu medycznego, szpitala czy przychodni), jak również w odniesieniu do swojego lekarza lub lekarzy.

W praktyce lekarskiej komunikacja lekarza z pacjentem to niezwykle trudny proces, który wymaga od lekarza uwzględnienia wielu złożonych czynników dotyczących pacjenta. W przypadku ginekologii i nauki o płci – seksuologii wymaga specyficznego, profesjonalnego podejścia. Jeszcze trudniejsze jest to w przypadku opieki medycznej nad osobami niepełnosprawnymi. Informacje przekazywane przez lekarza są odbierane różnie w zależności od wieku pacjenta, jego pochodzenia, wykształcenia, płci czy w końcu ciężaru gatunkowego przekazywanych informacji (w przypadku osób niepełnosprawnych – od rodzaju niepełnosprawności).

Za niepełnosprawną uważa się osobę, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z przyjętymi normami prawnymi i społecznymi. Osoby niepełnosprawne mają prawo do pełnej i wszechstronnej opieki medycznej i psychologicznej oraz leczenia funkcjonalnego, obejmującego zaopatrzenie w sprzęt protetyczny i ortopedyczny; mają prawo do medycznej i społecznej rehabilitacji, oświaty, zawodowego szkolenia i rehabilitacji, środków pomocniczych, doradztwa, pośrednictwa pracy oraz innych usług, które umożliwią im pełny rozwój uzdolnień i umiejętności oraz przyśpieszą proces ich społecznej integracji lub reintegracji.
 

Rolą ginekologów wieku rozwojowego, oprócz opieki medycznej, jest także szeroko pojmowana promocja zdrowia, edukacja seksualna i kształtowanie prawidłowych postaw wobec profilaktyki onkologicznej. Wychodząc z takiego założenia, przeprowadzano pilotażowy poszerzony wywiad lekarski mający na celu sprawdzenie wiedzy na temat samokontroli gruczołów sutkowych, jak również sprawdzenie poglądu, czy w ich ocenie rak sutka może wpłynąć na sferę seksualną. Pilotażową próbę przeprowadzono w grupie zdrowych 17-letnich uczennic LO, które zgłaszały się na profilaktyczne badanie ginekologiczne. Oceniano, jaki odsetek spośród 342 zdrowych 17-letnich pacjentek Pracowni Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii Kliniki Ginekologii Katedry Perinatologii i Ginekologii UMP wie, czym jest samokontrola gruczołów sutkowych, i umie jej dokonywać oraz czy w ich ocenie istnieje związek między wpływem zachorowania na raka piersi a libido.

Endometrioza, zespół bólowy miednicy mniejszej, problemy onkologiczne to przykłady zagadnień związanych z cierpieniem pacjentek ginekologicznych, ale jest też w ginekologii i położnictwie cały szereg problemów, które dają cierpienie duchowe, psychiczne.

Celem promowania prozdrowotnego stylu życia opracowano propozycję materiałów edukacyjnych dla młodzieży w aspekcie profilaktyki otyłości Sposób przekazania wiedzy na temat żywienia oraz aktywności fizycznej ma znaczenie w działaniach prewencyjnych dotyczących otyłości. Zarówno w profilaktyce, jak i w terapii, oraz jako uzupełnienie stosowanego leczenia farmakologicznego znaczenie ma właściwy styl życia, który powinien być promowany w działaniach edukacyjnych.

W badaniach składu masy ciała można zastosować urządzenie Tanita – najnowszej generacji japoński analizator składu masy ciała. Wykorzystuje się tu unikatową i innowacyjną technologię bioimpedancji elektrycznej (bioelectrical impedance analysis – BIA). Metoda jest bezpieczna, opiera się na specjalnie dobranej, bezpiecznej częstotliwości i przepływa z różnym oporem przez tkanki. Analizator mierzy ten opór i na tej podstawie oblicza skład ciała. Warto zastosować tę metodę u pacjentek z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (premenstrual syndrome – PMS). Zespół napięcia przedmiesiączkowego to kompleks objawów o charakterze emocjonalnym, behawioralnym i fizjologicznym występujący w okresie na kilka dni do dwóch tygodni przed miesiączką i mijający z chwilą ustąpienia krwawienia. W leczeniu tego zespołu warto rozważyć niesteriodowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. zastosowanie diklofenaku w postaci czopków czy nimesulidu w postaci doustnej.