Dział: Otwarty dostęp

Aktywność ruchowa jest niezbędna dla prawidłowego wzrostu, rozwoju oraz utrzymania fizjologicznych funkcji komórek i tkanek. Znaczna część kobiet od momentu zajścia w ciążę ogranicza swoją aktywność fizyczną, tym samym obniżając własną sprawność fizyczną. Celem artykułu było sprawdzenie poziomu aktywności ruchowej kobiet przed ciążą w porównaniu do aktywności uprawianej w trakcie ciąży. Do badania włączono 176 kobiet ciężarnych w średnim wieku 30 lat (SD ±5,08). 56% (n = 98) kobiet biorących udział w badaniu podejmowało przed ciążą aktywność fizyczną oraz uprawiało sport, natomiast w trakcie ciąży 30% respondentek (n = 53). Respondentki podejmowały aktywność w ciąży średnio dwa razy w tygodniu, a średni czas treningu wynosił 34 minuty (SD ±8,27). Najczęściej wybieraną aktywnością podczas ciąży było chodzenie (n = 20) – 37%. Kobiety z większym BMI uzyskiwały mniej punktów w domenie kontrola wagi wg skali BES. Kobiety uprawiające aktywność fizyczną podczas ciąży lepiej oceniały swoją kondycję fizyczną w skali BES.

Infekcje pochwy są jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się pacjentek do poradni ginekologicznej. Ich prawidłowe rozpoznanie i leczenie są kluczowymi czynnikami decydującymi o ustąpieniu dolegliwości. Oprócz odpowiednich leków istotne jest zastosowanie probiotyków. Acidosalus vaginalete jest probiotykiem, który poza odpowiednimi szczepami bakterii posiada szereg naturalnych substancji przeciwinfekcyjnych.

Najczęstszą dysbiozą mikrobiomu pochwy definiowaną jako mikrobiom pochwy niezdominowany przez pałeczki kwasu mlekowego jest bakteryjne zapalenie pochwy, czyli beztlenowa dysbioza polibakteryjna. Inne stany dysbiotyczne mające znaczenie dla zdrowia na świecie to mikrobiota pochwy z dużą liczbą paciorkowców, gronkowców lub Enterobacteriaceae, kandydoza pochwy i rzęsistkowica. Wiedza na temat różnych typów dysbiozy i ich związku z obciążeniem chorobami układu moczowo-płciowego i chorobami układu rozrodczego w ostatnich latach wzrosła. Obciążenie bakteryjnym zapaleniem pochwy jest największe. Najczęstszym i najlepiej zbadanym stanem klinicznym charakteryzującym się dysbiozą pochwy jest waginoza bakteryjna (BV), która wiąże się z subklinicznym zapaleniem pochwy. Od dawna rozpoznawane są również schorzenia pochwy związane z klinicznie jawnym stanem zapalnym. Są to m.in. łuszczące się zapalenie pochwy, zanikowe zapalenie pochwy, kandydoza pochwy i rzęsistkowica. Głównym problemem medycznym w leczeniu zapaleń pochwy jest ich nawrót spowodowany m.in. brakiem eliminacji bakterii sprawczych ze względu na ich oporność na antybiotyki, niewłaściwą dawkę leku lub nieodpowiedni czas trwania leczenia. Dlatego ograniczono stosowanie antybiotyków na rzecz nowoczesnych środków antyseptycznych takich jak: bakterie kwasu mlekowego, jony srebra, kwas borny, chlorheksydyna, chlorek dekwaliny, jodopowidon, poliheksametylen biguanidu.

Ból genitalno-miedniczy/zaburzenia penetracji to jednostka w klasyfikacji DSM-5 obejmująca dyspareunię oraz pochwicę jako zaburzenia, w których ból pojawia się podczas lub na skutek stosunku seksualnego. Szacuje się, że w Polsce dotkniętych tym schorzeniem jest 13% kobiet. Do postawienia rozpoznania konieczne jest występowanie objawów, takich jak: ból związany ze stosunkiem pochwowym bądź sam lęk przed jego wystąpieniem, trudności z penetracją lub wzmożone napięcie mięśni dna miednicy. Z punktu widzenia ginekologa najważniejsze jest prawidłowe zdiagnozowanie dolegliwości, różnicowanie postaci organicznych i nieorganicznych, poradnictwo pacjentek dotkniętych tymi schorzeniami oraz medyczno-chirurgiczne wspieranie psychoterapii i fizjoterapii. Dyspareunia organiczna wymaga eliminacji czynników wpływających na jej powstanie, natomiast nieorganiczna – pracy nad czynnikami psychologicznymi i relacją partnerską.

Nikła świadomość społeczeństwa w temacie zdrowia psychicznego położnic sprawia, że problemy psychiczne kobiet w okresie poporodowym bywają bagatelizowane. Okres stanu epidemicznego ma szczególny wpływ na funkcjonowanie społeczne zarówno w kontekście dostępności opieki zdrowotnej, jak i ekonomicznych skutków wprowadzanych obostrzeń. 

W artykule dokonano przeglądu aktualnych zaleceń dotyczących postępowania w przypadku nadczynności tarczycy (NT) u kobiet planujących ciążę i ciężarnych. Nadczynność tarczycy negatywnie oddziałuje na płodność. Leczenie NT u pacjentek w okresie rozrodczym należy planować z uwzględnieniem planów prokreacyjnych pacjentki. W fizjologicznie przebiegającej ciąży nawet u 20% pacjentek obserwuje się obniżenie wartości TSH. Należy jednak pamiętać, iż izolowane zmniejszenie stężenia TSH przy prawidłowych wartościach wolnych hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych w pierwszym trymestrze ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym i nie wymaga leczenia. Nadczynność tarczycy u ciężarnej wymaga interdyscyplinarnej opieki ginekologa i endokrynologa, a jej konsekwencje u dziecka mogą wymagać późniejszego leczenia z udziałem neonatologa czy pediatry. Wybór sposobu leczenia NT u pacjentek w ciąży (a w szczególności konieczność stosowania leków przeciwtarczycowych) winna zależeć od jej etiologii. Jawna NT negatywnie oddziałuje na zdrowie matki, przebieg ciąży i rozwój dziecka oraz wymaga leczenia, podczas gdy subkliniczna NT zwykle nie wymaga leczenia, a jedynie ścisłego monitorowania. U pacjentek z chorobą Gravesa i Basedowa po tyreoidektomii, leczeniu radiojodem lub leczonych tyreostatykiem z powodu NT w momencie stwierdzenia ciąży zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH (TRAb), co ma istotne znaczenie dla przewidywania możliwości wystąpienia płodowej nadczynności tarczycy.

Rolą ginekologów wieku rozwojowego, oprócz opieki medycznej, jest także szeroko pojmowana promocja zdrowia, edukacja seksualna i kształtowanie prawidłowych postaw wobec profilaktyki onkologicznej. Wychodząc z takiego założenia, przeprowadzano pilotażowy poszerzony wywiad lekarski mający na celu sprawdzenie wiedzy na temat samokontroli gruczołów sutkowych, jak również sprawdzenie poglądu, czy w ich ocenie rak sutka może wpłynąć na sferę seksualną. Pilotażową próbę przeprowadzono w grupie zdrowych 17-letnich uczennic LO, które zgłaszały się na profilaktyczne badanie ginekologiczne. Oceniano, jaki odsetek spośród 342 zdrowych 17-letnich pacjentek Pracowni Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii Kliniki Ginekologii Katedry Perinatologii i Ginekologii UMP wie, czym jest samokontrola gruczołów sutkowych, i umie jej dokonywać oraz czy w ich ocenie istnieje związek między wpływem zachorowania na raka piersi a libido.

Ginekolodzy mają obowiązek poszanowania praw pacjenta podczas udzielania świadczeń zdrowotnych. Prawo reguluje zakres i zasady realizacji praw pacjenta. Pacjentami ginekologów bywają też dzieci – osoby poniżej lat 18. Mają one zasadniczo takie same prawa pacjenta jak osoby dorosłe, jednakże częściowo inaczej powinny być one realizowane. Celem artykułu jest przybliżenie podstawowych pojęć i zasad związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych pacjentom, którzy nie mają ukończonych 18 lat (tj. małoletnim).