Dział: Otwarty dostęp

Cukrzyca to epidemia XXI w. Liczba chorych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej zarówno na świecie, jak i w Polsce rośnie w dużym tempie. Obecność przewlekłych późnych powikłań cukrzycy wiąże się ze znacznym pogorszeniem jakości życia oraz istotnym skróceniem czasu przeżycia. U ciężarnych kobiet chorych na cukrzycę ryzyko rozwoju powikłań zarówno u matki, jak i u płodu wzrasta w istotny sposób. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych danych na temat możliwości stosowania u chorych na cukrzycę metforminy w czasie ciąży. Zalecenia dotyczące przepisywania metforminy w ciąży są niespójne i często odzwierciedlają historyczne obawy dotyczące bezpieczeństwa, oparte na niepewności, a nie na dowodach. Ostatnie badania dostarczyły zachęcających wyników, jeśli chodzi o skuteczność metforminy u niektórych ciężarnych chorych na cukrzycę. Istnieje wiele dowodów na korzyści wynikające z działania metforminy i rozsądne dowody na jej tolerancję, chociaż brakuje badań odległych. Metformina okazała się tanim i skutecznym lekiem przeciwcukrzycowym dla wielu kobiet w ciąży.

Niedobór estrogenów został uznany za główną przyczynę dolegliwości menopauzalnych; w związku z tym suplementacja estrogenami stanowi podstawową zasadę terapii menopauzalnej (HTM). HTM w swoim składzie powinna zawierać komponent zarówno estrogenowy, jak i progestagenowy, co pozwoli zmniejszyć ryzyko przerostu endometrium. Niskodawkowy preparat łączący 1 mg walerianianu estradiolu oraz 2 mg dienogestu to skuteczna i dobrze tolerowana forma łagodzenia objawów menopauzy związanych z niedoborem estrogenów.

Bolesne miesiączkowanie często znacznie obniża jakość życia kobiet i stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Może negatywnie wpływać na relacje, wyniki w nauce i pracy zawodowej oraz zajęcia towarzyskie, doprowadzając do pogorszenia samooceny w połączeniu z objawami depresyjnymi i lękowymi. Zazwyczaj bolesne miesiączkowanie dotyka młode kobiety w wieku 20–25 lat, często ustępując po pierwszej ciąży. Mimo licznych badań patomechanizm bolesnego miesiączkowania nie jest do końca poznany. Leczenie bolesnego miesiączkowania ma na celu zahamowania nadprodukcji PG, zmniejszenie napięcia macicy lub zahamowanie odczuwania bólu poprzez bezpośrednie działanie przeciwbólowe.

Endometrioza jest chorobą przewlekłą o szerokim spektrum objawów, a znaczna liczba pacjentek zgłasza je już w okresie dojrzewania. Szczególną uwagę zwracają przewlekły ból miednicy mniejszej i bolesne miesiączki niereagujące na standardową terapię. W razie braku poprawy po leczeniu zachowawczym młodocianym pacjentkom należy zaproponować laparoskopię diagnostyczną. Zmiany endometrialne różnią się morfologicznie od tych spotykanych u dojrzałych kobiet. W leczeniu endometriozy zastosowanie mają doustne tabletki antykoncepcyjne, progestageny, agoniści GnRH oraz chirurgiczne usunięcie zmian.

Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologii Estetycznej i Rekonstrukcyjnej w składzie: Tomasz Paszkowski (Lublin), Adam Reich (Rzeszów), Violetta Skrzypulec-Plinta (Katowice), Wojciech Zgliczyński (Warszawa), na posiedzeniu w dniu 24 czerwca 2021 r. dokonał przeglądu dostępnej literatury przedmiotu dotyczącej zastosowania inhibitorów 5α-reduktazy pochodzenia roślinnego w leczeniu łysienia androgenowego u kobiet.

Zespół metaboliczny jest coraz większym problemem na całym świecie. Przyczynia się do rozwoju miażdżycy, cukrzycy typu 2 oraz powikłań sercowo-naczyniowych. Ryzyko rozwoju określonych elementów zespołu metabolicznego, takich jak otyłość, hiperlipidemia, nadciśnienie i podwyższony poziom cukru we krwi, przypisuje się w dużej mierze czynnikom środowiskowym, w tym złemu odżywianiu, ograniczeniu aktywności fizycznej czy paleniu papierosów. Wykazano, że powikłania ciążowe, takie jak poronienia, cukrzyca ciążowa, stan przedrzucawkowy w różny sposób mogą być związane z występowaniem zespołu metabolicznego. Określenie metabolicznych czynników ryzyka jest szczególnie ważne u kobiet w wieku rozrodczym. Pacjentka musi być świadoma wpływu modyfikacji stylu życia, redukcji masy ciała oraz poprawy statusu metabolicznego nie tylko na zwiększenie szans zajścia w ciążę, ale również jej bezpiecznego przebiegu.

Atrofia pochwy (zanikowe zapalenie pochwy, ZZP) oraz uderzenia gorąca należą do głównych dolegliwości występujących u kobiet po menopauzie. Dystrofia pochwy stopniowo wpływa na zmniejszanie się objętości tkanek, co zaburza odżywianie komórek okolic narządów intymnych, w konsekwencji prowadząc do poważnych zmian zwyrodnieniowych. Dystrofia pochwy najczęściej dotyka kobiet po okresie menopauzalnym i jest przyczyną rozwijającego się w jej następstwie atroficznego zapalenia pochwy. Dystrofia pochwy, a w jej konsekwencji atrofia, są bezpośrednio związane z obniżeniem się syntezy estrogenów w organizmie. Współczesne osiągnięcia medycyny dają kobietom możliwość wyboru pomiędzy mniej i bardziej inwazyjnymi metodami poprawy zdrowia intymnego oraz jakości życia.

Stany zapalne pochwy i sromu są najczęstszym powodem zgłaszania się pacjentek do ginekologa. Chociaż pojęcie „zapalenie pochwy” jest używane jako termin diagnostyczny przez pacjentów i opiekę zdrowotną, jest to termin niespecyficzny, obejmujący szeroki zakres schorzeń, które powodują objawy sromowo-pochwowe i dotykają kobiety praktycznie w każdym wieku. Szacuje się, że po standardowej ocenie 70% epizodów zapalenia pochwy u kobiet przed menopauzą jest spowodowanych bakteryjnym zapaleniem pochwy, kandydozą sromu i pochwy oraz rzęsistkowicą. U wielu kobiet może się rozwinąć objawowe zanikowe zapalenie pochwy [1]. Poniżej przypadek kliniczny, który zostanie przeanalizowany w tym artykule.