Dział: Otwarty dostęp

Zespół policystycznych jajników jest najbardziej rozpowszechnionym, a także jednym z najlepiej poznanych zaburzeń u kobiet w wieku rozrodczym. Niemniej jednak wiele pytań dotyczących jego diagnostyki czy leczenia pozostaje nadal przedmiotem dyskusji. Międzynarodowe wytyczne dotyczące oceny i leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS) zostały wydane przez International PCOS Network, aby pomóc lekarzom w optymalizacji opieki opartej na dowodach naukowych, a także poprawić jakość życia kobiet z PCOS. W dzisiejszych czasach PCOS jest chorobą trwającą całe życie, która wymaga wielospecjalistycznej wiedzy oraz skutecznego planu leczenia. Odnosząc się do fenotypu metabolicznego, leczenie obejmuje zmianę stylu życia poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, dietę redukcyjną oraz spadek masy ciała. W przypadku zaburzeń miesiączkowania i hiperandrogenizmu zaleca się doustne tabletki antykoncepcyjne jako farmakoterapię pierwszego rzutu. Rekomendowane jest łączenie leków antykoncepcyjnych z metforminą bądź stosowanie wyłącznie metforminy u pacjentek z zaburzeniami metabolicznymi. Letrozol powinien być lekiem pierwszego rzutu w leczeniu niepłodności, w razie przeciwwskazań czy braku dostępności zaleca się klomifen i metforminę w monoterapii lub w skojarzeniu.

Aktywność ruchowa jest niezbędna dla prawidłowego wzrostu, rozwoju oraz utrzymania fizjologicznych funkcji komórek i tkanek. Znaczna część kobiet od momentu zajścia w ciążę ogranicza swoją aktywność fizyczną, tym samym obniżając własną sprawność fizyczną. Celem artykułu było sprawdzenie poziomu aktywności ruchowej kobiet przed ciążą w porównaniu do aktywności uprawianej w trakcie ciąży. Do badania włączono 176 kobiet ciężarnych w średnim wieku 30 lat (SD ±5,08). 56% (n = 98) kobiet biorących udział w badaniu podejmowało przed ciążą aktywność fizyczną oraz uprawiało sport, natomiast w trakcie ciąży 30% respondentek (n = 53). Respondentki podejmowały aktywność w ciąży średnio dwa razy w tygodniu, a średni czas treningu wynosił 34 minuty (SD ±8,27). Najczęściej wybieraną aktywnością podczas ciąży było chodzenie (n = 20) – 37%. Kobiety z większym BMI uzyskiwały mniej punktów w domenie kontrola wagi wg skali BES. Kobiety uprawiające aktywność fizyczną podczas ciąży lepiej oceniały swoją kondycję fizyczną w skali BES.

Ból okolicy moczowo-płciowej kobiet jest wymieniany w trzech klasyfikacjach: 1. DSM-5 Klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – The American Psychiatric Association’s Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders; 2. ICD-11 Światowej Organizacji Zdrowia – International Statistical Classification of Diseases and Related Problems; 3. AFUD Amerykańskiego Towarzystwa Urologicznego – American Foundation for Urologic Disease. Od kiedy dysfunkcje seksualne kobiet są obiektem zainteresowania medycyny, w mechanizmie ich powstawania nie uwzględniano czynnika biologicznego. Sytuacja zmieniła się w związku z badaniami i szeroką dyskusją w środowisku naukowym całego świata. Jej efektem była opublikowana w 2013 r. klasyfikacja DSM-5. Funkcjonujące do tej pory oddzielnie opisy dyspareunii (bolesnego współżycia seksualnego) oraz pochwicy (niemożności odbycia pełnego dopochwowego kontaktu seksualnego) zakwalifikowano w DSM-5 łącznie, określając je jedną nazwą genito-pelvic pain/penatration disorders. DSM-5 w diagnozowaniu bólu seksualnego uwzględnia czynnik organiczny/ biologiczny oraz odczuwanie lęku przed doznawanym lub spodziewanym bólem jako tzw. model unikania lęku (fear-avoidance model). Taka sytuacja, wymagająca współpracy ginekologa, psychologa i fizjoterapeuty, potrzebuje nowych standardów postępowania [1–4]. 

W artykule dokonano przeglądu aktualnych zaleceń dotyczących postępowania w przypadku nadczynności tarczycy (NT) u kobiet planujących ciążę i ciężarnych. Nadczynność tarczycy negatywnie oddziałuje na płodność. Leczenie NT u pacjentek w okresie rozrodczym należy planować z uwzględnieniem planów prokreacyjnych pacjentki. W fizjologicznie przebiegającej ciąży nawet u 20% pacjentek obserwuje się obniżenie wartości TSH. Należy jednak pamiętać, iż izolowane zmniejszenie stężenia TSH przy prawidłowych wartościach wolnych hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych w pierwszym trymestrze ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym i nie wymaga leczenia. Nadczynność tarczycy u ciężarnej wymaga interdyscyplinarnej opieki ginekologa i endokrynologa, a jej konsekwencje u dziecka mogą wymagać późniejszego leczenia z udziałem neonatologa czy pediatry. Wybór sposobu leczenia NT u pacjentek w ciąży (a w szczególności konieczność stosowania leków przeciwtarczycowych) winna zależeć od jej etiologii. Jawna NT negatywnie oddziałuje na zdrowie matki, przebieg ciąży i rozwój dziecka oraz wymaga leczenia, podczas gdy subkliniczna NT zwykle nie wymaga leczenia, a jedynie ścisłego monitorowania. U pacjentek z chorobą Gravesa i Basedowa po tyreoidektomii, leczeniu radiojodem lub leczonych tyreostatykiem z powodu NT w momencie stwierdzenia ciąży zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH (TRAb), co ma istotne znaczenie dla przewidywania możliwości wystąpienia płodowej nadczynności tarczycy.