Autor: Anna Fuchs

Zapotrzebowanie na żelazo różni się w zależności od płci, wieku i stanu pacjenta. Dla dorosłych mężczyzn wynosi ok. 6 mg/dzień, dla kobiet w wieku 19–50 lat jest równe 8 mg/dzień, natomiast po 50. roku życia wynosi 6 mg/dzień. Kobiety ciężarne są specjalną grupą pacjentek i często narażone są na deficyty tego pierwiastka. Z tego względu rekomenduje się u nich przyjmowanie od 23 do 27 mg żelaza na dzień. Anemia z niedoboru żelaza to choroba, która rozwija się w różnych mechanizmach. Najczęściej jest wyzwalana obfitą utratą krwi bądź stanami fizjologicznymi, takimi jak ciąża lub krwawienie miesiączkowe.

W niniejszym artykule przedstawiono przypadek 27-letniej kobiety, która zmagała się z bolesnym miesiączkowaniem. U pacjentki przeprowadzono diagnostykę i rozpoznano endometriozę. Endometrioza jest powszechną chorobą zapalną charakteryzującą się zmianami ogniskowymi powstającymi z komórek endometrium, zlokalizowanymi poza jamą macicy. Wśród możliwości terapeutycznych można wziąć pod uwagę metody farmakologiczne oraz leczenie chirurgiczne. W terapii endometriozy z dobrym skutkiem stosuje się dienogest.

Obecnie jednym z najczęściej występujących schorzeń ginekologicznych jest waginoza bakte- ryjna (BV). Jest ona nieodłącznie związana z nawracającymi zapaleniami pochwy. We współczesnej ginekologii coraz częściej odchodzi się od stosowania antybiotyków na rzecz zastępczych środków antyseptycznych jak m.in. kwas borny czy chlorheksydyna. Mają one na celu zachowanie naturalnej mikrobioty organizmu, wpływającej na utrzymanie prawidłowej homeostazy. Leczenie zakażeń pochwy za pomocą chlorheksydyny oraz kwasu bornego charakteryzuje się nie tylko rzadkim występowaniem skutków ubocznych, ale także mniejszym ryzykiem wzrostu oporności patogenu na leki. Zarówno kwas borny, jak i chlorheksydyna są rekomendowane w przypadku leczenia świądu, zaczerwienień i podrażnień wynikających z często nawracających infekcji grzybiczych i bakteryjnych pochwy.

Cynk odgrywa kluczową rolę w procesach rozrodczych. Jest niezbędny do wzrostu i dojrzewania oocytów, zapłodnienia, programowania epigenetycznego, a następnie rozwoju zarodka, płodu i łożyska. Ponadto od jego biodostępności zależy przebieg i wynik ciąży. Cynk jest również uważany za czynnik antyoksydacyjny i przeciwzapalny oraz ma nadrzędne znaczenie dla regulacji układu odpornościowego. Jego obniżone stężenie obserwuje się w zespole policystycznych jajników i endometriozie. W związku z tym niedobór cynku może mieć poważne konsekwencje i nie należy go lekceważyć, zwłaszcza u kobiet w wieku rozrodczym i ciężarnych.

Bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea) to powszechny problem dotyczący kobiet w wieku rozrodczym. Odczuwany ból może mieć negatywny wpływ na życie, obniżając jego jakość i powodując absencję w pracy lub w szkole. Na bolesne miesiączki skarżą się przede wszystkim młode dziewczęta, u których cykle miesiączkowe są regularne, ale sam patomechanizm dysmenorrhea nie jest dokładnie poznany. Leczenie w pierwszej kolejności polega na wykorzystywaniu NLPZ, z których na szczególną uwagę zasługuje nimesulid mający działanie nie tylko przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, ale również wpływający bezpośrednio na powstawanie bólu, procesu zapalnego, a także łagodzący objawy towarzyszące, takie jak bóle głowy.

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych. Dotyka 10–15% kobiet w wieku rozrodczym i stanowi jedną z głównych przyczyn niepłodności w krajach wysokorozwiniętych. Ta nieprawidłowość metaboliczna występuje u dużej części kobiet z nadwagą i otyłością. W badaniach stwierdzono znaczne zmniejszenie stężenia mio-inozytolu u kobiet z insulinoopornością w przebiegu zespołu policystycznych jajników na skutek występującej w nim hiperinsulinemii, która odpowiada za zaburzenie metabolizmu tego związku w organizmie. Zasadne zatem wydaje się terapeutyczne unormowanie gospodarki inozytolowej w celu poprawy jakości życia pacjentek cierpiących na PCOS.

Powikłaniem operacji ginekologicznych jest ból o różnym nasileniu i pochodzeniu. W codziennej praktyce należy starannie dobrać lek, który będzie dopasowany do potrzeb pacjentek. W rdzeniu kręgowym i mózgu dochodzi do syntezy i aktywacji różnych układów receptorowych, a także do syntezy różnych związków modyfikujących odczuwanie bólu. W leczeniu bólu zastosowanie mają przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak diklofenak, które działają poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn (PG) dzięki blokowaniu enzymów cyklooksygenazy-1 (COX-1) i COX-2 ze względną równoważną siłą.

Bolesne miesiączkowanie często znacznie obniża jakość życia kobiet i stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Może negatywnie wpływać na relacje, wyniki w nauce i pracy zawodowej oraz zajęcia towarzyskie, doprowadzając do pogorszenia samooceny w połączeniu z objawami depresyjnymi i lękowymi. Zazwyczaj bolesne miesiączkowanie dotyka młode kobiety w wieku 20–25 lat, często ustępując po pierwszej ciąży. Mimo licznych badań patomechanizm bolesnego miesiączkowania nie jest do końca poznany. Leczenie bolesnego miesiączkowania ma na celu zahamowania nadprodukcji PG, zmniejszenie napięcia macicy lub zahamowanie odczuwania bólu poprzez bezpośrednie działanie przeciwbólowe.