Autor: Agnieszka Drosdzol-Cop

Zespół policystycznych jajników jest najbardziej rozpowszechnionym, a także jednym z najlepiej poznanych zaburzeń u kobiet w wieku rozrodczym. Niemniej jednak wiele pytań dotyczących jego diagnostyki czy leczenia pozostaje nadal przedmiotem dyskusji. Międzynarodowe wytyczne dotyczące oceny i leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS) zostały wydane przez International PCOS Network, aby pomóc lekarzom w optymalizacji opieki opartej na dowodach naukowych, a także poprawić jakość życia kobiet z PCOS. W dzisiejszych czasach PCOS jest chorobą trwającą całe życie, która wymaga wielospecjalistycznej wiedzy oraz skutecznego planu leczenia. Odnosząc się do fenotypu metabolicznego, leczenie obejmuje zmianę stylu życia poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, dietę redukcyjną oraz spadek masy ciała. W przypadku zaburzeń miesiączkowania i hiperandrogenizmu zaleca się doustne tabletki antykoncepcyjne jako farmakoterapię pierwszego rzutu. Rekomendowane jest łączenie leków antykoncepcyjnych z metforminą bądź stosowanie wyłącznie metforminy u pacjentek z zaburzeniami metabolicznymi. Letrozol powinien być lekiem pierwszego rzutu w leczeniu niepłodności, w razie przeciwwskazań czy braku dostępności zaleca się klomifen i metforminę w monoterapii lub w skojarzeniu.

Każda ciąża jest związana z szeregiem fizjologicznych zmian w organizmie kobiety. Część tych zmian obejmuje stan uzębienia, a także wygląd skóry, włosów i paznokci. Temat higieny ciała i pielęgnacji skóry jest bardziej skomplikowany, niż mogłoby się wydawać. Wiele związków chemicznych zawartych w preparatach kosmetycznych nie powinno być stosowanych przez kobiety ciężarne. Przeciwwskazanych jest również wiele procedur kosmetycznych. Równie często zdarza się, iż krążące mity, nieznajdujące potwierdzenia naukowego, prowadzą do zaprzestania stosowania kosmetyków i zabiegów całkowicie bezpiecznych w ciąży. Celem niniejszego artykułu jest obalenie najpopularniejszych mitów oraz przekazanie rzetelnej wiedzy powiązanej z wytycznymi prawidłowego postępowania pielęgnacyjnego i terapeutycznego w wybranych zaburzeniach, zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną.

Antykoncepcja, umożliwiając realne działanie w zakresie zdrowia seksualnego, regulacji poczęć i planowania rodziny, jest jednym z istotniejszych dobrodziejstw współczesnej medycyny. Istnieje wiele metod antykoncepcyjnych. Dobór odpowiedniej metody z uwzględnieniem wieku, stanu zdrowia, planów prokreacyjnych i preferencji pacjentki jest ważnym elementem codziennej pracy lekarza położnika-ginekologa.

Na wybór korzystniejszej metody doustnej antykoncepcji hormonalnej wpływają: efektywność antykoncepcji hormonalnej, wpływ hormonów na czas trwania krwawienia oraz na inne dolegliwości związane z cyklem menstruacyjnym, jak również niestosowanie się przez pacjentkę do wyznaczonych schematów. Pierwsze środki antykoncepcji dwuskładnikowej wraz ze sposobem ich dawkowania wprowadziła na przełomie lat 60. i 70. FDA. Początkowo wykorzystywano niskie dawki drospiredonu i ethinylestradiolu. Wprowadzanie innowacyjnych metod dawkowania przyczyniło się do powstania nowych środków doustnej antykoncepcji, skupiającej się na zredukowaniu wszelkich ubocznych działań danego produktu. Trzy podstawowe czynniki brane pod uwagę to: zmniejszenie dawek poszczególnych hormonów, nowe drogi podania oraz schemat aplikacji danej metody antykoncepcyjnej. Strategia ta skupia się na wprowadzeniu schematu 24+4 i 28+0 jako doustnej metody antykoncepcyjnej.

Ból jest jedną z najczęstszych przyczyn, dla których kobiety zgłaszają się do gabinetu ginekologicznego, i każdy lekarz powinien wiedzieć, jak sobie z nim radzić. Ciężarne kobiety często cierpią z powodu bólu, zwłaszcza w dolnej części kręgosłupa i miednicy. Leczenie jest złożone i stanowi wyzwanie, ponieważ może prowadzić do szkodliwych dla płodu i ciąży powikłań, lecz jest niezbędne. Niewystarczająca terapia bólu jest dowiedzionym czynnikiem ryzyka rozwoju np. bólu przewlekłego czy zaburzeń snu u matki. Jednym z najsilniejszych doznań w trakcie kobiecego życia jest ból w trakcie porodu. Wiele pacjentek decyduje się poprosić o znieczulenie. Najczęstsze jest znieczulenie zewnątrzooponowe, które jest obowiązującym złotym standardem. Jednakże może być ono związane z powikłaniami, takimi jak zwiększone ryzyko wystąpienia zmiennych i późnych deceleracji oraz niski jednominutowy wynik Apgar. Co trzecia kobieta cierpi na bolesne miesiączkowanie i większość z nich zażywa niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Jest jednak wiele innych możliwych sposobów leczenia bólu.

Zakażenia wirusem opryszczki pospolitej HSV-1 i HSV-2 są bardzo rozpowszechnione na całym świecie. Oba są przenoszone przez bezpośredni kontakt z zainfekowanymi wydzielinami. Do zarażenia najczęściej dochodzi drogą oralną w dzieciństwie po zaniknięciu przeciwciał matczynych w pierwszym roku życia. U 20–50% zakażonych wirusem HSV-1 w ciągu roku od zakażenia dochodzi do ponownego pojawienia się objawów opryszczki narządów płciowych, a w przypadku wirusa HSV-2 jest to nawet 70–90%. Według szacunków pośród kobiet w ciąży częstość występowania zakażenia wirusem HSV-1 wynosi 63%. Zakażenie HSV, które daje objawy w obszarze genitaliów w okresie okołoporodowym, jest istotnym wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego. Postępy diagnostyczne i terapeutyczne doprowadziły do zmniejszenia śmiertelności oraz poprawy wyników neurorozwojowych noworodków.

Hormonalne doustne środki antykoncepcyjne zostały wprowadzone w latach 60. XX w. Obecnie większość tabletek zawiera 35 µg lub mniej EE. Ponadto dostępne są pigułki zawierające walerianian estradiolu (E2V) i 17β-estradiol (E2). Doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające estradiol są uważane za idealną opcję dla kobiet, które szukają antykoncepcji hormonalnej, ale takiej, która jest bardziej „naturalna” i podobna do hormonów naturalnie wytwarzanych w ich organizmach. Dostępny w Polsce preparat zawiera estradiol (1,5 mg E2 strukturalnie identycznego z 17β-estradiolem) oraz 2,5 mg octanu nomogestrolu (NOMAC/E2). NOMAC/E2 jest skutecznym i bezpiecznym doustnym środkiem antykoncepcyjnym, który wywiera minimalny wpływ na metabolizm hemostatyczny, lipidowy i węglowodanowy.

Zaburzenia miesiączkowania często dotykają dziewczynki w okresie dojrzewania oraz młode kobiety. Składa się na nie wiele różnych dolegliwości: brak lub nieregularność cykli menstruacyjnych, pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie, występowanie dodatkowych krwawień w trakcie cyklu miesiączkowego. Przy zaburzeniach miesiączkowania należy rozważyć diagnostykę w kierunku zespołu policystycznych jajników (Policystic Ovary Syndrom – PCOS), ponieważ jest to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych, które prowadzi do zaburzeń owulacji. Najczęściej są to komplikacje związane z nieregularnością cykli miesiączkowych i niepłodnością. Dodatkowo powyższym zaburzeniom mogą towarzyszyć choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, dyslipidemia, insulinooporność oraz choroby sercowo-naczyniowe. Inozytol jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy cukroli. W tym związku występuje sześć grup hydroksylowych, które w wyniku epimeryzacji tworzą dziewięć izomerów inozytolu. Wśród nich dwa biologicznie czynne izomery – mio-inozytol (MI) oraz D-chiro-inozytol (DCI) – odgrywają szczególnie istotną rolę w problemie klinicznym, jakim jest zaburzenie miesiączkowania.