Autor: Agnieszka Drosdzol-Cop

prof. dr hab. n. med.; Zakład Patologii Ciąży, Katedra Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.

Działy
Wyczyść
Brak elementów
Wydanie
Wyczyść
Brak elementów
Rodzaj treści
Wyczyść
Brak elementów
Sortowanie

Zespół policystycznych jajników – standardy postępowania

Zespół policystycznych jajników jest najbardziej rozpowszechnionym, a także jednym z najlepiej poznanych zaburzeń u kobiet w wieku rozrodczym. Niemniej jednak wiele pytań dotyczących jego diagnostyki czy leczenia pozostaje nadal przedmiotem dyskusji. Międzynarodowe wytyczne dotyczące oceny i leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS) zostały wydane przez International PCOS Network, aby pomóc lekarzom w optymalizacji opieki opartej na dowodach naukowych, a także poprawić jakość życia kobiet z PCOS. W dzisiejszych czasach PCOS jest chorobą trwającą całe życie, która wymaga wielospecjalistycznej wiedzy oraz skutecznego planu leczenia. Odnosząc się do fenotypu metabolicznego, leczenie obejmuje zmianę stylu życia poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, dietę redukcyjną oraz spadek masy ciała. W przypadku zaburzeń miesiączkowania i hiperandrogenizmu zaleca się doustne tabletki antykoncepcyjne jako farmakoterapię pierwszego rzutu. Rekomendowane jest łączenie leków antykoncepcyjnych z metforminą bądź stosowanie wyłącznie metforminy u pacjentek z zaburzeniami metabolicznymi. Letrozol powinien być lekiem pierwszego rzutu w leczeniu niepłodności, w razie przeciwwskazań czy braku dostępności zaleca się klomifen i metforminę w monoterapii lub w skojarzeniu.

Czytaj więcej

Zabiegi pielęgnacyjne i kosmetyczne w czasie ciąży

Każda ciąża jest związana z szeregiem fizjologicznych zmian w organizmie kobiety. Część tych zmian obejmuje stan uzębienia, a także wygląd skóry, włosów i paznokci. Temat higieny ciała i pielęgnacji skóry jest bardziej skomplikowany, niż mogłoby się wydawać. Wiele związków chemicznych zawartych w preparatach kosmetycznych nie powinno być stosowanych przez kobiety ciężarne. Przeciwwskazanych jest również wiele procedur kosmetycznych. Równie często zdarza się, iż krążące mity, nieznajdujące potwierdzenia naukowego, prowadzą do zaprzestania stosowania kosmetyków i zabiegów całkowicie bezpiecznych w ciąży. Celem niniejszego artykułu jest obalenie najpopularniejszych mitów oraz przekazanie rzetelnej wiedzy powiązanej z wytycznymi prawidłowego postępowania pielęgnacyjnego i terapeutycznego w wybranych zaburzeniach, zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną.

Czytaj więcej

Antykoncepcja – jaką wybrać i zaproponować kobiecie w zależności od potrzeb i wieku

Antykoncepcja, umożliwiając realne działanie w zakresie zdrowia seksualnego, regulacji poczęć i planowania rodziny, jest jednym z istotniejszych dobrodziejstw współczesnej medycyny. Istnieje wiele metod antykoncepcyjnych. Dobór odpowiedniej metody z uwzględnieniem wieku, stanu zdrowia, planów prokreacyjnych i preferencji pacjentki jest ważnym elementem codziennej pracy lekarza położnika-ginekologa.

Czytaj więcej

Doustna złożona antykoncepcja o schemacie wydłużonym

Na wybór korzystniejszej metody doustnej antykoncepcji hormonalnej wpływają: efektywność antykoncepcji hormonalnej, wpływ hormonów na czas trwania krwawienia oraz na inne dolegliwości związane z cyklem menstruacyjnym, jak również niestosowanie się przez pacjentkę do wyznaczonych schematów. Pierwsze środki antykoncepcji dwuskładnikowej wraz ze sposobem ich dawkowania wprowadziła na przełomie lat 60. i 70. FDA. Początkowo wykorzystywano niskie dawki drospiredonu i ethinylestradiolu. Wprowadzanie innowacyjnych metod dawkowania przyczyniło się do powstania nowych środków doustnej antykoncepcji, skupiającej się na zredukowaniu wszelkich ubocznych działań danego produktu. Trzy podstawowe czynniki brane pod uwagę to: zmniejszenie dawek poszczególnych hormonów, nowe drogi podania oraz schemat aplikacji danej metody antykoncepcyjnej. Strategia ta skupia się na wprowadzeniu schematu 24+4 i 28+0 jako doustnej metody antykoncepcyjnej.

Czytaj więcej

Leczenie bólu u kobiet w czasie ciąży, karmienia piersią i miesiączki

Ból jest jedną z najczęstszych przyczyn, dla których kobiety zgłaszają się do gabinetu ginekologicznego, i każdy lekarz powinien wiedzieć, jak sobie z nim radzić. Ciężarne kobiety często cierpią z powodu bólu, zwłaszcza w dolnej części kręgosłupa i miednicy. Leczenie jest złożone i stanowi wyzwanie, ponieważ może prowadzić do szkodliwych dla płodu i ciąży powikłań, lecz jest niezbędne. Niewystarczająca terapia bólu jest dowiedzionym czynnikiem ryzyka rozwoju np. bólu przewlekłego czy zaburzeń snu u matki. Jednym z najsilniejszych doznań w trakcie kobiecego życia jest ból w trakcie porodu. Wiele pacjentek decyduje się poprosić o znieczulenie. Najczęstsze jest znieczulenie zewnątrzooponowe, które jest obowiązującym złotym standardem. Jednakże może być ono związane z powikłaniami, takimi jak zwiększone ryzyko wystąpienia zmiennych i późnych deceleracji oraz niski jednominutowy wynik Apgar. Co trzecia kobieta cierpi na bolesne miesiączkowanie i większość z nich zażywa niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Jest jednak wiele innych możliwych sposobów leczenia bólu.

Czytaj więcej

Leczenie zakażeń HSV-1 i HSV-2 u ciężarnych z zastosowaniem acyklowiru

Zakażenia wirusem opryszczki pospolitej HSV-1 i HSV-2 są bardzo rozpowszechnione na całym świecie. Oba są przenoszone przez bezpośredni kontakt z zainfekowanymi wydzielinami. Do zarażenia najczęściej dochodzi drogą oralną w dzieciństwie po zaniknięciu przeciwciał matczynych w pierwszym roku życia. U 20–50% zakażonych wirusem HSV-1 w ciągu roku od zakażenia dochodzi do ponownego pojawienia się objawów opryszczki narządów płciowych, a w przypadku wirusa HSV-2 jest to nawet 70–90%. Według szacunków pośród kobiet w ciąży częstość występowania zakażenia wirusem HSV-1 wynosi 63%. Zakażenie HSV, które daje objawy w obszarze genitaliów w okresie okołoporodowym, jest istotnym wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego. Postępy diagnostyczne i terapeutyczne doprowadziły do zmniejszenia śmiertelności oraz poprawy wyników neurorozwojowych noworodków.

Czytaj więcej

Doustna złożona antykoncepcja hormonalna oparta na 17β-estradiolu

Hormonalne doustne środki antykoncepcyjne zostały wprowadzone w latach 60. XX w. Obecnie większość tabletek zawiera 35 µg lub mniej EE. Ponadto dostępne są pigułki zawierające walerianian estradiolu (E2V) i 17β-estradiol (E2). Doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające estradiol są uważane za idealną opcję dla kobiet, które szukają antykoncepcji hormonalnej, ale takiej, która jest bardziej „naturalna” i podobna do hormonów naturalnie wytwarzanych w ich organizmach. Dostępny w Polsce preparat zawiera estradiol (1,5 mg E2 strukturalnie identycznego z 17β-estradiolem) oraz 2,5 mg octanu nomogestrolu (NOMAC/E2). NOMAC/E2 jest skutecznym i bezpiecznym doustnym środkiem antykoncepcyjnym, który wywiera minimalny wpływ na metabolizm hemostatyczny, lipidowy i węglowodanowy.

Czytaj więcej

Zastosowanie mio-inozytolu w zaburzeniach miesiączkowania u nastolatek i młodych kobiet

Zaburzenia miesiączkowania często dotykają dziewczynki w okresie dojrzewania oraz młode kobiety. Składa się na nie wiele różnych dolegliwości: brak lub nieregularność cykli menstruacyjnych, pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie, występowanie dodatkowych krwawień w trakcie cyklu miesiączkowego. Przy zaburzeniach miesiączkowania należy rozważyć diagnostykę w kierunku zespołu policystycznych jajników (Policystic Ovary Syndrom – PCOS), ponieważ jest to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych, które prowadzi do zaburzeń owulacji. Najczęściej są to komplikacje związane z nieregularnością cykli miesiączkowych i niepłodnością. Dodatkowo powyższym zaburzeniom mogą towarzyszyć choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, dyslipidemia, insulinooporność oraz choroby sercowo-naczyniowe. Inozytol jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy cukroli. W tym związku występuje sześć grup hydroksylowych, które w wyniku epimeryzacji tworzą dziewięć izomerów inozytolu. Wśród nich dwa biologicznie czynne izomery – mio-inozytol (MI) oraz D-chiro-inozytol (DCI) – odgrywają szczególnie istotną rolę w problemie klinicznym, jakim jest zaburzenie miesiączkowania.

Czytaj więcej

Zakażenia układu moczowego u kobiet w ciąży

Zakażenia układu moczowego (ZUM) to występowanie patogenów w układzie moczowym powyżej zwieracza pęcherza moczowego. Ciąża stanowi jeden z czynników ryzyka wystąpienia ZUM. Ma to związek ze zmianami adaptacyjnymi zachodzącymi w układzie moczowym kobiet ciężarnych, które sprzyjają kolonizacji dróg moczowych przez patogeny. U kobiet ciężarnych ZUM może przebiegać w postaci bezobjawowej – jako bezobjawowa bakteriuria lub objawowej, ujawniając się jako odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie cewki moczowej lub zapalenie pęcherza. Podstawowa diagnostyka ZUM obejmuje badanie ogólne moczu i posiew moczu, a czasem także ultrasonografię nerek i dróg moczowych. Leczenie zakażeń układu moczowego różni się w zależności od rodzaju infekcji. Przed jego wdrożeniem należy określić rodzaj i lekowrażliwość patogenów, by nie narażać ciężarnej ani płodu na dłuższe niż to konieczne stosowanie leków.

Czytaj więcej

Zakażenie żeńskich narządów płciowych – leczenie i profilaktyka

Infekcje intymne to problem dotykający bardzo wiele kobiet. Do najczęstszych przyczyn zakażeń zalicza się bakteryjną waginozę (BW) oraz kandydozę pochwy, które stanowią odpowiednio do 50% i 39% przypadków. BW jest schorzeniem, w którym dochodzi do zaburzenia prawidłowej flory bakteryjnej i namnożenia się patogennych bakterii beztlenowych. W leczeniu zastosowanie znajdują głównie preparaty zawierające metronidazol lub klindamycynę. Za wystąpienie kandydozy pochwy najczęściej odpowiadają drożdżaki z gatunku Candida albicans. W zdecydowanej większości przypadków skuteczna jest krótkotrwała terapia miejscowa lub ogólnoustrojowa azolowymi lekami przeciwgrzybiczymi. W patogenezie infekcji intymnych często dochodzi do zaburzeń w naturalnej florze bakteryjnej. Dlatego bardzo istotne jest stosowanie preparatów zawierających kwas mlekowy, np. Medivag żel, zarówno jako dopełnienie leczenia przeciwinfekcyjnego, jak i w profilaktyce nawrotów zakażeń. Działania niepożądane wielu środków leczniczych stosowanych miejscowo w przebiegu zakażeń intymnych to przeważnie suchość, podrażnienie oraz pieczenie sromu i pochwy. Warto wtedy zaproponować pacjentce środek o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwświądowym, np. krem Prurifem.

Czytaj więcej

Suplementacja mikroelementów w okresie prekoncepcyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem suplementacji choliny

Często poruszanym tematem w gabinecie ginekologicznym jest suplementacja w czasie ciąży. Rzadko jednak zwraca się uwagę na to, jak ważne jest odpowiednie zaopatrzenie organizmu w poszczególne makro- i mikroelementy już w okresie planowania ciąży. Często niedobory powstałe w okresie poprzedzającym ciążę nie dają się łatwo i szybko zbilansować w okresie ciąży, odbijając swoje piętno na dalszym etapie rozwoju płodu. Niedobory poszczególnych pierwiastków i witamin mogą przyczynić się do zaburzeń organogenezy płodu, nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu łożyska, a także implikacji ze strony matki, takich jak stan przedrzucawkowy i poród przedwczesny. W związku z tym wszystkim przyszłym mamom zaleca się przyjmowanie mikroelementów, takich jak kwas foliowy, witamina B12, witamina D3, wapń, jod i żelazo, a także często pomijaną w zaleceniach cholinę. Obecnie nietrudno jest znaleźć preparat zawierający wszystkie wymienione mikroelementy w postaci jednej tabletki, co znacznie ułatwia systematyczność i kontrolę ilości przyjmowanych substancji.

Czytaj więcej

Ocena profilu tolerancji ultraniskodawkowej antykoncepcji zawierającej 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu

Celem badania była ocena profilu tolerancji ultraniskodawkowej antykoncepcji zawierającej 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu u kobiet. Badaniem o charakterze prospektywnym objęto populację 80 kobiet, u których zastosowano preparat zawierający 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu zgodnie z zalecanym schematem (24+4). Wizyty kontrolne odbyły się w czasie trzech i sześciu miesięcy terapii. Zastosowanie ultraniskodawkowej antykoncepcji zawierającej 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu istotnie zmniejsza objętość i bolesność krwawień miesiączkowych, redukuje plamienia śródcykliczne, korzystnie wpływa na samopoczucie, zmniejsza występowanie i nasilenie bólów głowy, bólów brzucha, tkliwości piersi, nudności, obrzęków kończyn dolnych, trądziku oraz pozytywnie modyfikuje libido i satysfakcję seksualną. Pacjentki zgłaszają zadowolenie ze stosowania preparatu.

Czytaj więcej