Autor: Katarzyna Wilk

W niniejszym artykule przedstawiono przypadek 27-letniej kobiety, która zmagała się z bolesnym miesiączkowaniem. U pacjentki przeprowadzono diagnostykę i rozpoznano endometriozę. Endometrioza jest powszechną chorobą zapalną charakteryzującą się zmianami ogniskowymi powstającymi z komórek endometrium, zlokalizowanymi poza jamą macicy. Wśród możliwości terapeutycznych można wziąć pod uwagę metody farmakologiczne oraz leczenie chirurgiczne. W terapii endometriozy z dobrym skutkiem stosuje się dienogest.

Wrodzone wady rozwojowe żeńskich narządów płciowych występują u 4–6% populacji ogólnej, a za ich główną przyczynę uznaje się zaburzenia anatomicznej budowy narządów. Wynikają one z nieprawidłowego embriologicznego rozwoju przewodów Müllera. Ze względu na korelację powstawania układu rozrodczego z układem moczowym w procesie embriogenezy wadom narządów płciowych bardzo często towarzyszą anomalie związane z układem moczowym. Najbardziej specyficzną procedurą diagnostyczną, która dostarczy informacji o nieprawidłowościach nie tylko w budowie pochwy i macicy, ale także układu moczowego, jest rezonans magnetyczny (MRI). Wyróżniamy dwie kliniczne klasyfikacje wad rozwojowych żeńskich narządów płciowych: ASRM (American Society for Reproductive Medicine) oraz ESHRE/ESGE (European Society of Human Reproduction and Embryology/European Society for Gynaecological Endoscopy). Wśród wad wyróżniamy: wrodzony brak macicy i/lub pochwy, wady obstrukcyjne macicy i pochwy oraz wady macicy, które zdarzają się najczęściej. Wybór leczenia i zastosowane leczenie są zależne od rozpoznanej wady.

Witamina D pełni istotne funkcje w utrzymaniu homeostazy w ludzkim organizmie. Coraz częściej jednak zwraca się uwagę na znaczącą rolę witaminy D w żeńskim układzie rozrodczym. Utrzymanie jej prawidłowego poziomu jest niezwykle ważne dla prawidłowego rozrodu, funkcjonowania jajników i macicy, a także dla prawidłowego rozwoju płodu i przebiegu ciąży bez komplikacji. Niskie stężenia witaminy D wpływają na rozwój poważnych patologii żeńskiego układu rozrodczego, m.in. niepłodności, endometriozy, zespołu policystycznych jajników oraz mięśniaków macicy.

Zaburzenia miesiączkowania często dotykają dziewczynki w okresie dojrzewania oraz młode kobiety. Składa się na nie wiele różnych dolegliwości: brak lub nieregularność cykli menstruacyjnych, pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie, występowanie dodatkowych krwawień w trakcie cyklu miesiączkowego. Przy zaburzeniach miesiączkowania należy rozważyć diagnostykę w kierunku zespołu policystycznych jajników (Policystic Ovary Syndrom – PCOS), ponieważ jest to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych, które prowadzi do zaburzeń owulacji. Najczęściej są to komplikacje związane z nieregularnością cykli miesiączkowych i niepłodnością. Dodatkowo powyższym zaburzeniom mogą towarzyszyć choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, dyslipidemia, insulinooporność oraz choroby sercowo-naczyniowe. Inozytol jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy cukroli. W tym związku występuje sześć grup hydroksylowych, które w wyniku epimeryzacji tworzą dziewięć izomerów inozytolu. Wśród nich dwa biologicznie czynne izomery – mio-inozytol (MI) oraz D-chiro-inozytol (DCI) – odgrywają szczególnie istotną rolę w problemie klinicznym, jakim jest zaburzenie miesiączkowania.

Suplementacja L-karnityny, acetyl-L-karnityny, L-argininy i N-acetylocysteiny znajduje zastosowanie u kobiet, które planują potomstwo – jako substancji uzupełniających dietę i zdrowy styl życia, a ponadto wspomagających zachowanie prawidłowej jakości oocytów, poprawę płodności oraz wspierających rozród. Wyniki badań klinicznych wskazują, że L-karnityna, acetyl-L-karnityna, L-arginina i N-acetylocysteina mogą być stosowane u pacjentek, które mają problemy z płodnością, zespół policystycznych jajników lub borykają się z czynnościowym brakiem miesiączki pochodzenia podwzgórzowego.

Przewlekły ból miednicy (chronic pelvic pain – CPP) dotyczy 15% kobiet między 18.–50. rokiem życia. Jego etiologia jest wieloczynnikowa i często nie udaje się zdiagnozować przyczyny, która wpływa na powstawanie dolegliwości bólowych. Jest definiowany jako przewlekły i niezwiązany z cyklem ból w obrębie struktur miednicy mniejszej trwający więcej niż 6 miesięcy. Najczęściej CPP jest spowodowany zaburzeniami ginekologicznymi, a wśród nich w 70% przypadków endometriozą. Diagnostyka schorzenia powinna opierać się na wywiadzie, badaniu fizykalnym i laparoskopii diagnostycznej, co umożliwia podjęcie decyzji o odpowiedniej formie terapii.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są liczną grupą leków znajdujących swoje zastosowanie w wielu schorzeniach ginekologicznych. Ich podstawowym mechanizmem działania jest hamowanie cyklooksygenazy (COX), a w efekcie syntezy prostaglandyn, które uczestniczą w wywoływaniu stanu zapalnego i objawów bólowych. Jedne z lepszych efektów terapeutycznych uzyskuje się w zastosowaniu NLPZ w dolegliwościach bólowych towarzyszących pierwotnemu bolesnemu miesiączkowaniu oraz wtórnemu bolesnemu miesiączkowaniu, któremu towarzyszą patologie związane głównie z endometriozą. Ponadto stosowanie NLPZ jest podstawą leczenia bólu pooperacyjnego po drobnych zabiegach ginekologicznych. Przy bardziej zaawansowanych zabiegach chirurgicznych można stosować NLPZ w terapii skojarzonej. Zadaniem lekarza jest uczulenie pacjenta, aby stosował się do zaleceń terapii, gdyż nieprawidłowe dawkowanie NLPZ niesie ze sobą skutki wielu poważnych działań niepożądanych. 

Witamina D pełni istotne funkcje w utrzymaniu homeostazy w ludzkim organizmie. Coraz częściej jednak zwraca się uwagę na znaczącą rolę witaminy D w żeńskim układzie rozrodczym. Utrzymanie jej prawidłowego poziomu jest niezwykle ważne dla prawidłowego rozrodu, funkcjonowania jajników i macicy, a także dla prawidłowego rozwoju płodu i przebiegu ciąży bez komplikacji. Małe stężenia witaminy D wpływają na rozwój poważnych patologii żeńskiego układu rozrodczego, m.in. niepłodności, endometriozy, zespołu policystycznych jajników oraz mięśniaków macicy.