Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy dokonał przeglądu dostępnej literatury przedmiotu dotyczącej zastosowania fezolinetantu w łagodzeniu naczynioruchowych objawów menopauzalnych.
Dział: Temat numeru
Waginoza i grzybica są najczęściej występującymi infekcjami w pochwie. Pacjentki z nawracającymi infekcjami wymagają kompleksowej diagnostyki i celowanego leczenia. Istotne jest wybieranie preparatów skutecznie likwidujących rozpoznane zakażenia, niemających negatywnego wpływu na Lactobacillus. Autorzy preferują wielomiesięczne stosowanie preparatów dopochwowych.
Jednym z najczęstszych objawów menopauzy jest suchość pochwy, która objawia się uczuciem pieczenia, świądu oraz bólem podczas współżycia. Choć tradycyjne leczenie opierało się na hormonalnej terapii zastępczej, to z uwagi na ryzyko działań niepożądanych coraz większą wagę przykłada się do bezpieczniejszych metod, takich jak preparaty nawilżające, regenerujące oraz wspierające mikroflorę pochwy. Nowoczesne podejście do leczenia suchości pochwy koncentruje się na skutecznych i bezpiecznych rozwiązaniach, które poprawiają komfort życia kobiet i minimalizują ryzyko działań niepożądanych związanych z terapią hormonalną.
Globulki dopochwowe znajdują zastosowanie w terapii i profilaktyce schorzeń zapalnych, dystroficznych oraz infekcyjnych, wspierając zdrowie intymne kobiet w okresach zwiększonego ryzyka, takich jak menopauza czy rekonwalescencja po zabiegach. Wyrób medyczny Chlorivag w formie globulek dopochwowych łączy działanie kwasu hialuronowego i chlorheksydyny, zapewnia regenerację błony śluzowej, nawilżenie oraz wspomagają eliminację patogenów odpowiedzialnych za infekcje bakteryjne i grzybicze o charakterze zapalnym, dystroficznym lub zakaźnym. Chlorivag stanowi istotne narzędzie w nowoczesnej opiece ginekologicznej, przyczyniając się do poprawy jakości życia pacjentek.
Bolesne miesiączkowanie, objawiające się bolesnymi skurczami macicy podczas menstruacji, dotyka z różnym nasileniem 50–90% kobiet w wieku rozrodczym. Często obniża ich jakość życia i skutkuje absencją w pracy lub szkole. Istnieją dwa typy bolesnego miesiączkowania: pierwotne, bez organicznych zmian w miednicy, oraz wtórne, związane z chorobami, np. endometriozą. Ból typowo zaczyna się tuż przed menstruacją lub w ciągu kilku godzin od jej początku i może trwać do 72 godzin. Objawy obejmują skurczowe bóle brzucha promieniujące do pleców i nóg, którym często towarzyszą nudności, migreny i zaburzenia nastroju. Przyczyną bólu są silne skurcze mięśniówki gładkiej wywołane przez podwyższony poziom prostaglandyn i leukotrienów. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stanowią podstawę leczenia – hamują produkcję prostaglandyn i zmniejszają siłę skurczów macicy. Nimesulid, preferencyjny inhibitor COX-2, wykazuje skuteczność w łagodzeniu bólu miesiączkowego, przy czym wywołuje mniej działań niepożądanych żołądkowo-jelitowych niż klasyczne NLPZ. Działania niepożądane tego leku są jednak możliwe. Szczególną uwagę zwraca się na możliwość działania hepatotoksycznego, dlatego też podczas stosowania nimesulidu należy przestrzegać zalecanych środków ostrożności. Dzięki swojemu mechanizmowi działania nimesulid skutecznie zmniejsza zarówno stan zapalny, jak i ból i przynosi istotną ulgę w bolesnym miesiączkowaniu.
Celem tego obserwacyjnego, nieinterwencyjnego badania była ocena skuteczności i tolerancji leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza (IDA) w ciąży za pomocą doustnego leku Obsidan® zawierającego kompleks siarczanu żelazawego z glicyną. U 42 ciężarnych kobiet z IDA prowadzono terapię tym lekiem w dawce 1 × 100 mg/dzień kontrolując przebieg leczenia po ok. 20 i 80 dniach przyjmowania leku. Stwierdzono wysoce znamienne wzrosty stężeń hemoglobiny, ferrytyny i żelaza już po ok. 3 tygodniach leczenia z dalszym znacznym wzrostem tych parametrów w kolejnych 2 miesiącach. Pod koniec, niespełna 3 miesięcznej obserwacji, 17,1% pacjentek zgłaszało objawy niepożądane ze strony przewodu pokarmowego o łagodnym nasileniu. WNIOSEK: Obsidan® zastosowany w leczeniu niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza u kobiet ciężarnych charakteryzuje się wysoką skutecznością, szybkim efektem terapeutycznym i akceptowalnym profilem tolerancji.
Prawidłowy mikrobiom pochwy zawiera 70–90% pałeczek kwasu mlekowego. Ten specyficzny i indywidualny dla każdej kobiety ekosystem pełni funkcję ochronną przed infekcjami narządu płciowego i zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych konsekwencji zdrowotnych, tj. zapalenia narządów miednicy mniejszej, niepłodności, poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i porodu przedwczesnego. Istnieją dostateczne dowody naukowe, że suplementacja probiotycznych pałeczek kwasu mlekowego jest konieczną adjuwantową formą terapii dysbiozy pochwy i zabezpiecza przed nawrotowymi postaciami infekcji dróg rodnych.
Suplementacja kwasu foliowego dla kobiet w okresie prekoncepcyjnym i w ciąży jest doniosłym osiągnięciem medycyny prewencyjnej. Z uwagi na niski poziom spożycia folianów w diecie i brak norm fortyfikacji żywności kwasem foliowym w Polsce suplementacja tej witaminy odgrywa kluczową rolę w prewencji niedokrwistości, redukcji wielu wad rozwojowych, w tym przede wszystkim wad cewy nerwowej, a także zmniejszeniu ryzyka niekorzystnego wpływu epigenetycznego hipometylacji na przebieg ciąży i rozwój płodu. W ostatnich latach pojawiły się doniesienia o szkodliwym działaniu na zdrowie kobiet ciężarnych i ich potomstwa niezmetabolizowanego kwasu foliowego powstającego w trakcie suplementacji diety syntetycznym kwasem foliowym, co znalazło swoje odzwierciedlenie w opublikowanym w 2024 r. Stanowisku Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie suplementacji folianów oraz warunków stosowania dodatkowej suplementacji choliny i witamin B6 i B12 w okresie przedkoncepcyjnym, ciąży i połogu. Biorąc powyższe stanowisko pod uwagę, podjąłem pracę nad analizą dostępnych systematycznych przeglądów baz danych w zakresie niekorzystnego wpływu niezmetabolizowanego kwasu foliowego na zdrowie kobiet ciężarnych i ich dzieci. W wyniku analizy literatury przedmiotu stwierdziłem, że nie ma dostatecznych dowodów naukowych, aby stwierdzić dodatni i przyczynowy związek pomiędzy obecnością niezmetabolizowanego kwasu foliowego w surowicy krwi powstałego z diety i suplementów w zalecanych dawkach dziennych a występowaniem u dzieci chorób przewlekłych, w tym astmy oskrzelowej, alergii pokarmowych, atopii czy też spektrum autyzmu.
Artykuł omawia kluczową rolę folianów w życiu, zwłaszcza w kontekście rozwoju prenatalnego oraz procesów biochemicznych, takich jak metabolizm nukleotydów i metylacja DNA. Zwrócono uwagę na różnice między naturalnymi a syntetycznymi formami tych związków. Wyjaśniono również znaczenie kluczowych enzymów, które biorą udział w ich przemianach. Poruszono temat wpływu homocysteiny, która jest produktem przemiany folianów, i jej związku z różnymi schorzeniami, zwłaszcza w kontekście ciąży. Podkreślono, że wysokie stężenie homocysteiny może prowadzić do poważnych powikłań ciążowych, takich jak poronienia czy wady rozwojowe płodu. Autorzy zwracają uwagę na negatywne skutki nadmiernego spożycia syntetycznego kwasu foliowego, który może prowadzić do zaburzeń metabolicznych poprzez konkurencyjne hamowanie enzymów biorących udział w przemianach folianów. Ponadto syntetyczny kwas foliowy może zakłócać proces metylacji DNA, co wiąże się z ryzykiem długoterminowych konsekwencji dla zdrowia.
Stosowane schematy Hormonalnej Terapii Menopauzy oraz zalecane dawki zależą od wieku i wskazań do terapii. W artykule Autorzy w sposób praktyczny omawiają te kwestie. HTM powinna być dobierana indywidualnie dla każdej pacjentki. Indywidualizacja leczenia polega m.in. na wyborze schematu podawania leku, rodzaju i dawki progestagenu, dawki estrogenu, schematu podawania leków oraz długości stosowania HTM.
Mikrobiom pochwy stanowią kolonie bakterii tlenowych, beztlenowych oraz czasami grzybów, które pozostają w równowadze dzięki obecności pałeczek kwasu mlekowego (Lactobacillus). Pochwa pozbawiona ochronnych właściwości, jakie dają Lactobacillus, jest bardziej podatna na infekcje. Dysbakterioza może powodować uszkodzenia nabłonka pochwy, co skutkuje zmniejszeniem jego elastyczności i nawilżenia, a w konsekwencji jego dysfunkcję oraz pozbawienie właściwości obronnych. W przypadku zachwiania ilości bakterii z rodzaju Lactobacillus dochodzi do rozwoju BV. Skuteczne leczenie przeciwzapalne infekcji pochwy powinno być uzupełnione o terapię regeneracyjną obejmującą ultraniską dawkę estriolu wraz z pałeczkami kwasu mlekowego. Taka terapia daje lepsze rezultaty w postaci szybszej kolonizacji pochwy szczepami pałeczek kwasu mlekowego, czego efektem są rzadsze nawroty infekcji. Zastosowanie ultraniskiej dawki estriolu w terapii regeneracyjnej ze względu na selektywne działanie na receptory estrogenowe zlokalizowane w pochwie jest bezpieczne i celowe u kobiet w wieku rozrodczym i pomenopauzalnym.
Endometrioza to przewlekła choroba zapalna, która dotyka miliony pacjentek na świecie. Niestety, pomimo upływającego czasu wciąż jest dla nas zagadką. Coraz liczniejsze dowody wiążą ją z chorobą wielogenową, dodatkowo zwracając szczególną uwagę na możliwe źródło epigenetyczne. Pomimo coraz większej wiedzy o podłożu patologicznym tej choroby do dziś nie stworzono idealnego testu diagnozującego tę przypadłość. Z powodu trudności w diagnostyce i bardzo niespecyficznego obrazu klinicznego mijają lata od wystąpienia pierwszych dolegliwości do postawienia ostatecznego rozpoznania. Tworząc niniejszy artykuł, podsumowaliśmy najnowsze publikacje oraz wytyczne, skupiając się na omówieniu głównych objawów, diagnostyki, klasyfikacji oraz leczenia farmakologicznego i operacyjnego tej choroby. Ze względu na występowanie objawów wielonarządowych i chorób współistniejących zwracamy również uwagę na potrzebę wielodyscyplinarnego podejścia do endometriozy.