Antyseptyki jako wsparcie leczenia w dobie rosnącej antybiotykooporności w ginekologii

Wzrost oporności drobnoustrojów na antybiotyki stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Zjawisko to, będące konsekwencją zarówno nadmiernego, jak i niewłaściwego stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych, prowadzi do ograniczenia skuteczności eradykacji patogenów chorobotwórczych. Coraz więcej danych wskazuje na wzrost częstości występowania postaci nawrotowych waginozy bakteryjnej (BV), kandydozy pochwy (VVC) oraz zakażeń mieszanych, cechujących się zmniejszoną wrażliwością na empiryczne schematy leczenia z zastosowaniem leków przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych [1–3]. 
Badania mikroskopowe i molekularne wykazały, że bakterie takie jak Gardnerella vaginalis tworzą złożone biofilmy adhezyjne, które stanowią fizyczną barierę dla penetracji leków, a także wykazują zmienioną ekspresję genów związanych z mechanizmami oporności [4]. Dodatkowo biofilm chroni patogeny przed odpowiedzią immunologiczną gospodarza, co utrudnia regenerację prawidłowej mikroflory pochwy po zakończeniu terapii. Taka forma organizacji mikrobiologicznej może prowadzić do przetrwałego stanu zapalnego, subklinicznej kolonizacji oraz szybkiego nawrotu objawów klinicznych po zakończeniu leczenia, szczególnie gdy nie towarzyszą mu wsparcie terapii miejscowej lub działania prewencyjne [5].
W związku z tym coraz większe znaczenie przypisuje się strategiom terapeutycznym ukierunkowanym nie tylko na likwidację patogenu, ale również na destrukcję patologicznego biofilmu i przywrócenie równowagi mikrobioty pochwy. Takie podejście wymaga stosowania substancji takich jak PHMB, czyli poliheksanid (polyhexamethylene biguanide), o wysokim profilu bezpieczeństwa, działaniu miejscowym oraz niskim potencjale selekcji opornych szczepów [6].

Cel pracy

Celem niniejszego opracowania jest przegląd aktualnych danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania antyseptyków, w szczególności PHMB, w leczeniu infekcji intymnych, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w kontekście narastającej antybiotykooporności.

Antybiotykooporność 

Antybiotyki to niepodważalnie jedno z największych odkryć XX w. Do dnia dzisiejszego jest to jedna z podstawowych form leczenia zakażeń bakteryjnych. Jednak dość szybko po owym odkryciu pojawiło się poważne wyzwanie pod postacią antybiotykooporności, czyli zdolności bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyków.
Na problem zwraca uwagę WHO (World Health Organization) w jednym ze swoich raportów. Według organizacji antybiotykooporność jest jednym z 10 najpoważniejszych globalnych zagrożeń dla zdrowia publicznego [7]. Przewiduje się, że w 2050 r. z powodu zakażeń wieloopornymi ustrojami będzie umierać rocznie 10 mln osób, co przewyższy śmiertelność na skutek chorób nowotworowych [8]. Leczenie zakażeń wywołanych przez oporne...