prof. dr hab. n. med.; Katedra Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
Zagadnienia zawiązane z tematem nowotworu gruczołu piersiowego są wciąż obecne w badaniach naukowych oraz programach edukacyjnych. Jednakże poziom wiedzy społeczeństwa na temat profilaktyki pierwotnej i wtórnej nowotworu piersi oraz samej choroby jest niewystarczający. Edukacja onkologiczna wśród kobiet jest najważniejszym elementem kształtującym przekonania i zachowania zdrowotne. Wiedza o metodach wczesnego wykrywania raka, czynnikach ryzyka i sposobach zapobiegania jest kluczową kwestią w walce z nowotworami piersi u kobiet.
Niedokrwistość w ciąży jest powszechnym problemem zdrowotnym. Podczas gdy niedokrwistość związana z rozrzedzeniem krwi, jest częścią fizjologii prawidłowej ciąży, tak niedokrwistość z niedoboru żelaza może mieć poważne niekorzystne konsekwencje zdrowotne dla matki i dziecka. Dlatego ważne jest, aby odróżnić niedokrwistość z niedoboru żelaza od anemii fizjologicznej, a także zidentyfikować inne rzadsze przyczyny niedokrwistości, które mogą wymagać leczenia. W niniejszym artykule najpierw omówione zostaną konsekwencje niedoboru żelaza dla dobrostanu matki i wzrostu płodu. Mocne dowody wskazują, że niedobór tego pierwiastka w pierwszym trymestrze ciąży powoduje znaczne zmniejszenie wzrostu płodu, podczas gdy niedokrwistość z niedoboru żelaza w drugim i trzecim trymestrze ma mniejszy wpływ na wzrost płodu.
Zapalenie drożdżakowe pochwy i sromu (vulvovaginal candidiasis – VVC) stanowi jedną z najczęstszych chorób wymagających interwencji ginekologa. Trwają poszukiwania optymalnego narzędzia diagnostycznego oraz schematu terapeutycznego, który poza wysoką skutecznością byłby wygodny dla pacjentek. Natamycyna jest antybiotykiem polienowym od dawna stosowanym w leczeniu kandydozy. Pacjentki zakażone Candida są często leczone różnymi lekami przeciwgrzybiczymi, takimi jak fluonazol, amfoterycyna B, natamycyna. Co więcej, wczesne wykrywanie i specjacja czynników grzybowych będzie odgrywać kluczową rolę w podawaniu odpowiednich leków przeciwgrzybiczych. Wiele nowoczesnych technologii jest stosowanych w celu uzyskania dokładnych wyników i szybkiego wykrywania szczepów. Jednak podczas długotrwałego stosowania tych leków wiele patogenów staje się opornych. W związku z tym uważa się, że kombinacja dwóch lub więcej leków przeciwgrzybiczych jest alternatywą dla rosnącej oporności na leki.
Doustna antykoncepcja dwuskładnikowa to najpopularniejsza hormonalna metoda regulacji płodności. Ponad 50 lat doświadczeń zaowocowało redukcją działań niepożądanych i możliwością indywidualizacji terapii. Niskodawkowa antykoncepcja z lewonorgestrelem charakteryzuje się niewielkim ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych, wysoką skutecznością działania i szeregiem korzyści pozaantykoncepcyjnych. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego może być stosowana również u kobiet z cukrzycą.
Hormonalna terapia menopauzalna (HTM) jest formą leczenia polegającą na zmniejszeniu dolegliwości związanych z niedoborem estrogenów. Stosowana jest w wielu przypadkach: u kobiet w fizjologicznym okresie okołomenopauzalnym, u kobiet z menopauzą wywołaną chirurgicznie, u dziewcząt z zespołem Turnera, u kobiet z przedwczesnym wygasaniem funkcji jajników czy podczas leczenia wtórnego braku miesiączki pochodzenia podwzgórzowego. Hormonalna terapia menopauzalna dostępna jest w wielu formach: doustnej, dopochwowej, w formie kremu, żelu i aerozolu.
Liszaj twardzinowy sromu (vulvar lichen sclerosus) jest chorobą o nie w pełni poznanej etiologii manifestującej się przewlekłym stanem zapalnym. Często przebiega bezobjawowo, jednak wśród charakterystycznych objawów należy zwrócić uwagę na występujące skórne porcelanowobiałe zmiany grudkowe. W leczeniu aplikuje się głównie glikokortykosteroidy do stosowania miejscowego, jednak można wprowadzić różne alternatywny dla tej terapii. Szczególną uwagę należy zwrócić na szybką diagnozę oraz zastosowanie odpowiedniego leczenia pacjentek objętych tym schorzeniem. Pozwala to zapobiegać konsekwencjom, jakie niesie ze sobą ta choroba.
Suchość pochwy to istotny problem, który dotyczy wielu kobiet. Przyczyny tej przypadłości są różnorodne, mogą dotyczyć zaburzeń gospodarki hormonalnej w okresie okołomenopauzalnym, czy być wynikiem wielu chorób, a nawet skutkiem stosowania niektórych leków. Odpowiednie nawilżenie pochwy ma duże znaczenie dla utrzymania satysfakcjonującego życia seksualnego. Leczenie często może się ograniczyć do bezpiecznych globulek dopochwowych zawierających kwas hialuronowy, który stał się nową alternatywą dla menopauzalnej terapii hormonalnej.
Terminem „menopauza” określa się ostatnią miesiączkę w życiu kobiety. Zjawisko to jest spowodowane fizjologicznym wygaśnięciem funkcji jajników. Wkroczenie w okres menopauzalny to bardzo ważne wydarzenie w życiu każdej kobiety wiążące się zarówno z przejściem do następnego etapu życia, jak i szeregiem zmian. Średni wiek wystąpienia menopauzy w Polsce wynosi 50 lat. Objawy wypadowe występują u 40% kobiet tuż przed menopauzą i u 80% kobiet tuż po menopauzie. Zalicza się do nich uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia rytmu snu i czuwania, zaburzenia akcji serca o charakterze kołatania, bole i zawroty głowy, zmienność nastroju, trudność w koncentracji, osłabienie pamięci, depresję.
