prof. dr hab. n. med.; Katedra Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
Nikła świadomość społeczeństwa w temacie zdrowia psychicznego położnic sprawia, że problemy psychiczne kobiet w okresie poporodowym bywają bagatelizowane. Okres stanu epidemicznego ma szczególny wpływ na funkcjonowanie społeczne zarówno w kontekście dostępności opieki zdrowotnej, jak i ekonomicznych skutków wprowadzanych obostrzeń.
W związku ze stałym rozwojem pandemii COVID-19 kraje na całym świecie zostały zmuszone do wprowadzenia szeregu restrykcji związanych z zapewnieniem najwyższej jakości opieki nad kobietami ciężarnymi oraz kobietami w okresie okołoporodowym. Stan obecnej wiedzy klinicznej nie przedstawia znaczących różnic w objawach klinicznych czy przebiegu choroby w grupie pacjentek ciężarnych w stosunku do populacji ogólnej kobiet i w podobnym wieku. Można wysnuć przypuszczenia, iż rutynowe badania ciężarnych przed planowaną hospitalizacją wydają się zasadne ze względu na duży odsetek asymptomatyczności ciężarnych z infekcją SARS-CoV-2. Na podstawie aktualnych badań pacjentki z potwierdzonym COVID-19 możemy zaliczyć do grupy ryzyka wystąpienia w przebiegu ciąży porodu przedwczesnego, PROM czy zagrażającej infekcji wewnątrzmacicznej.
Antykoncepcja, umożliwiając realne działanie w zakresie zdrowia seksualnego, regulacji poczęć i planowania rodziny, jest jednym z istotniejszych dobrodziejstw współczesnej medycyny. Istnieje wiele metod antykoncepcyjnych. Dobór odpowiedniej metody z uwzględnieniem wieku, stanu zdrowia, planów prokreacyjnych i preferencji pacjentki jest ważnym elementem codziennej pracy lekarza położnika-ginekologa.
Zakażenie układu moczowego (ZUM) to jedna z wiodących infekcji występujących u ciężarnych. Jest związana z występującym zastojem moczu w tym czasie oraz pojawiającą się w ciąży glikozurią. Najczęstszym uropatogenem jest Escherichia coli (UPEC – ang. uropathogenic Escherichia coli). Antybiotykoterapia ZUM w ciąży jest stosowana niezależnie od występowania objawów klinicznych.Konsekwencje długotrwałego ZUM w ciąży to poród przedwczesny i redukcja masy ciała dziecka, dlatego tak ważne jest wdrożenie skutecznej antybiotykoterapii oraz wykonanie ponownego posiewu moczu 7–14 dni po zakończeniu leczenia. W terapii bezobjawowego bakteriomoczu bądź zapalenia pęcherza moczowego z powodzeniem stosuje się doustnie amoksycylinę, amoksycylinę z klawulanianem, cefaleksynę, fosfomycynę oraz trimetoprim, natomiast w terapii ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek u kobiety w ciąży podaje się drogą dożylną ceftriakson, cefepim, imipenem z cylastatyną, piperacylinę z tazobaktamem. Podczas terapii ZUM u kobiety karmiącej piersią należy na pewno wziąć pod uwagę wskaźniki, które charakteryzują penetrację antybiotyku do mleka matki, i wybrać te, które wykazują minimalne przechodzenie przez barierę krew–mleko.
Hormonalne doustne środki antykoncepcyjne zostały wprowadzone w latach 60. XX w. Obecnie większość tabletek zawiera 35 µg lub mniej EE. Ponadto dostępne są pigułki zawierające walerianian estradiolu (E2V) i 17β-estradiol (E2). Doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające estradiol są uważane za idealną opcję dla kobiet, które szukają antykoncepcji hormonalnej, ale takiej, która jest bardziej „naturalna” i podobna do hormonów naturalnie wytwarzanych w ich organizmach. Dostępny w Polsce preparat zawiera estradiol (1,5 mg E2 strukturalnie identycznego z 17β-estradiolem) oraz 2,5 mg octanu nomogestrolu (NOMAC/E2). NOMAC/E2 jest skutecznym i bezpiecznym doustnym środkiem antykoncepcyjnym, który wywiera minimalny wpływ na metabolizm hemostatyczny, lipidowy i węglowodanowy.
Preparat Qlaira ma cztery fazy obejmujące 26 dni z dwiema tabletkami placebo, które składają się na 28-dniowy preparat. Właściwości farmakokinetyczne estradiolu (E2) i walerianianu E2 (E2V) przyczyniają się do zmniejszenia częstości występowania objawów niepożądanych hormonów, tym samym zmniejszając występowanie odstawienia. Dokonaliśmy przeglądu aktualnych badań i skuteczności stosowania preparatu Qlaira. Wieloośrodkowe, randomizowane badania kliniczne potwierdzają łagodny schemat krwawienia, kontroli cyklu i bezpieczeństwa stosowania produktu. Kontrola cyklu w preparatach Qlaira wykazała stabilność pod względem zarówno miesięcznego krwawienia z odstawienia, jak i epizodów krwawienia śródcyklicznego. Ponadto obserwowane działanie na metabolizm wątrobowy jest zdecydowanie mniejsze niż w przypadku pigułek zawierających EE (etynyloestradiol). Artykuł uzupełniono o dwa przykładowe przypadki pacjentek i możliwości zastosowania u nich leczenia Qlaira.
Zaburzenia miesiączkowania często dotykają dziewczynki w okresie dojrzewania oraz młode kobiety. Składa się na nie wiele różnych dolegliwości: brak lub nieregularność cykli menstruacyjnych, pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie, występowanie dodatkowych krwawień w trakcie cyklu miesiączkowego. Przy zaburzeniach miesiączkowania należy rozważyć diagnostykę w kierunku zespołu policystycznych jajników (Policystic Ovary Syndrom – PCOS), ponieważ jest to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych, które prowadzi do zaburzeń owulacji. Najczęściej są to komplikacje związane z nieregularnością cykli miesiączkowych i niepłodnością. Dodatkowo powyższym zaburzeniom mogą towarzyszyć choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, dyslipidemia, insulinooporność oraz choroby sercowo-naczyniowe. Inozytol jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy cukroli. W tym związku występuje sześć grup hydroksylowych, które w wyniku epimeryzacji tworzą dziewięć izomerów inozytolu. Wśród nich dwa biologicznie czynne izomery – mio-inozytol (MI) oraz D-chiro-inozytol (DCI) – odgrywają szczególnie istotną rolę w problemie klinicznym, jakim jest zaburzenie miesiączkowania.
Obecnie niedokrwistość jest uważana za problem ogólnoświatowy, który według danych WHO dotyczy ponad 1,6 mld ludzi. Niedokrwistość jako stan patologiczny dotyczy znacznej części populacji, włączając w to pacjentki gabinetów ginekologiczno-położniczych. Jako najczęstszą przyczynę jej występowania opisuje się niedobór żelaza, którego zaburzony poziom negatywnie wpływa na funkcjonowanie, a także proces rekonwalescencji. Niedobór żelaza w trakcie ciąży obciąża nie tylko organizm pacjentki, ale także rozwijający się zarodek i płód. Dogodne warunki leczenia nie powinny determinować braku profilaktyki, dlatego powinno się zwiększyć nacisk na edukację kobiet w tym zakresie. Skuteczne metody diagnostyczne powinny być wdrażane w okresie przedkoncepcyjnym, tak aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niedoborów w ciąży, tym samym częściowo warunkując jej prawidłowy przebieg i rozwój. Postępowanie przy niedokrwistości prowadzone przez lekarzy powinno zostać przemodelowane na bardziej holistyczne, tak aby w pełni wykorzystać możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, dostosowane indywidualnie do potrzeb i stanu pacjentki.
Celem badania była ocena profilu tolerancji ultraniskodawkowej antykoncepcji zawierającej 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu u kobiet. Badaniem o charakterze prospektywnym objęto populację 80 kobiet, u których zastosowano preparat zawierający 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu zgodnie z zalecanym schematem (24+4). Wizyty kontrolne odbyły się w czasie trzech i sześciu miesięcy terapii. Zastosowanie ultraniskodawkowej antykoncepcji zawierającej 15 µg etinylestradiolu i 60 µg gestodenu istotnie zmniejsza objętość i bolesność krwawień miesiączkowych, redukuje plamienia śródcykliczne, korzystnie wpływa na samopoczucie, zmniejsza występowanie i nasilenie bólów głowy, bólów brzucha, tkliwości piersi, nudności, obrzęków kończyn dolnych, trądziku oraz pozytywnie modyfikuje libido i satysfakcję seksualną. Pacjentki zgłaszają zadowolenie ze stosowania preparatu.
W wyniku zwiększenia średniej długości życia, kobiety obecnie spędzają ponad jedną trzecią życia w stanie niedoboru estrogenów, co prowadzi do licznych niekorzystnych objawów i zmian długoterminowych. Estrogenowa terapia menopauzalna (ETM) wykazuje skuteczność w leczeniu wielu z tych zaburzeń i chorób. Jednak 10% zachodnich kobiet posiada przeciwskazania do ETM, takie jak estrogenozależne nowotwory złośliwe, choroby wątroby, choroby zakrzepowo-zatorowe czy ciężka migrena. Z powodów podanych powyżej oraz wielu innych; jak czynniki kulturowe, status materialny, obserwujemy w ostatnich latach duże zainteresowanie metodami alternatywnymi wobec hormonalnej terapii menopauzalnej, do których zaliczamy suplementację preparatów zawierających fitoestrogeny.
Zabiegi ginekologiczne stanowią wyjątkowe wyzwanie dla profilaktyki okołoperacyjnej, ponieważ po- tencjalne patogenne mikroorganizmy ze skóry lub pochwy i szyjki macicy mogą migrować do miejsc operowanych i powodować zapalenie tkanki łącznej pochwy w mankiecie, zapalenie tkanki łącznej miednicy i ropnie miednicy. Wiele czynników ryzyka dla gospodarza i chirurgicznych zidentyfikowano jako ryzyko, które zwiększa zakaźne następstwa po operacjach w obrębie miednicy. Infekcja drożdżakami pochwy, znana również jako kandydoza, jest częstym schorzeniem. Zdrowa pochwa zawiera bakterie i niektóre gatunki drożdży. Ale gdy zmienia się równowaga tego mikrośrodowiska – bakterii i drożdży, komórki drożdży mogą się intensywniej namnażać. Powoduje to nasilone swędzenie, obrzęk i podrażnienie. Leczenie infekcji drożdżakami pochwy może złagodzić objawy w ciągu kilku dni. W cięższych przypadkach (zwłaszcza gatunkami non-albicans) może to potrwać do 2 tygodni. Zakażenia drożdżakowe pochwy nie są uważane za zakażenie przenoszone drogą płciową (sexually transmitted infection – STI), powszechnie znane jako choroba przenoszona drogą płciową (sexually transmitted disease – STD). Kontakt seksualny może go rozprzestrzeniać, ale kobiety, które nie są aktywne seksualnie, również mogą zostać zakażone. Zaburzenie mikrośrodowiska może również nastąpić w kierunku zakażenia bakteryjnego – bacterial vaginosis. Z punktu widzenia operacyjnego istotne staje się odpowiednie przygotowanie pacjentki przed zabiegiem ginekologicznym. Niniejszy artykuł poświęcono zastosowaniu preparatów Albivag® i Chlorivag® w ginekologii.
Grzybice skóry i błon śluzowych to choroby zakaźne wywoływane przez drobnoustroje z grupy grzybów chorobotwórczych. Należą one do najczęstszych powodów wizyty u dermatologa. W Polsce choroby grzybicze stanowią przede wszystkim problem epidemiologiczny, ale także społeczny, ze względu na zaburzoną estetykę wyglądu chorobowo zmienionej skóry oraz stygmatyzowanie grzybicy jako choroby wynikającej z braku higieny, podczas gdy to właśnie wyjałowienie skóry detergentami i wodą sprzyja zaburzeniom mechanizmów obronnych organizmu, ułatwiając grzybom penetrację naskórka, skóry bądź błon śluzowych.
