Ciąża i poród w dobie koronawirusa

Światowa pandemia zakaźnej choroby COVID-19 wywoływanej przez koronawirusa SARS-CoV-2 została ogłoszona przez World Health Organization (WHO) 12 marca 2020 r. przez wzgląd na dynamiczny rozwój sytuacji epidemicznej w wielu krajach i na wielu kontynentach [1]. W skali światowej SARS-CoV-2 wywołał do tej pory ponad 34 963 965 odnotowanych przypadków zachorowań, z czego 1 034 185 zakończyło się zgonem. W Polsce aktualna liczba chorych wynosi 24 441, natomiast łącznie w Polsce odnotowano ponad milion przypadków zachorowań, z czego 2630 przypadków śmiertelnych (stan na 04.10.2020 r.) [2]. Wirus SARS-CoV-2 swoją budową strukturalną i funkcjonalnie podobny jest do wirusa SARS i innych patogenów z rodziny koronawirusów [3, 4]. 

Podatność na zakażenie się SARS-CoV-2 obserwuje się u pacjentów w każdym wieku. Według dostępnych badań pełnoobjawowa choroba COVID-19 rozwija się jednak zdecydowanie częściej u osób dorosłych w wieku podeszłym, z chorobami współistniejącymi [5]. Mimo prowadzonych demograficznych statystyk zachorowań brak jest bieżącego notowania przypadków zachorowań w grupie kobiet ciężarnych czy będących w okresie okołoporodowym. Ciąża jest szczególnym rodzajem fizjologii, w trakcie której dochodzi do szeregu zmian nie tylko w gospodarce hormonalnej, ale także w odporności. Jak wskazują dostępne badania, populacja kobiet ciężarnych jest narażona na ciężki przebieg chorób infekcyjnych dotykających górnych dróg oddechowych [6, 7]. 

Aktualny stan wiedzy jest niedostateczny, aby jednoznacznie wskazać i opisać wyżej wymienione zagadnienie kliniczne. 

Celem pracy jest podsumowanie aktualnych doniesień na temat przebiegu choroby COVID-19 w grupie pacjentek ciężarnych, ewentualnego wpływu SARS-CoV-2 na płód i transmisji wertykalnej z uwzględnieniem modulacji zachodzących w układzie odpornościowym kobiety w trakcie ciąży. Zawarto w niej także dostępne zalecenia i rekomendacje dotyczące opieki przedporodowej i okołoporodowej kobiet ciężarnych w okresie pandemicznym. 

Rola układu odpornościowego w ciąży

Układ odpornościowy podczas ciąży ulega modulacji poza miejscem implantacji, gdzie dochodzi do supresji. Odpowiedź na mikroorganizmy różni się w zależności od rodzaju patogenu i stadium ciąży. Trofoblast i układ odpornościowy matki osiągają stan porozumienia, gdzie odpowiedź immunologiczna podczas ciąży jest kombinacją odpowiedzi układowej matki i lokalnej płodowo-łożyskowej. Zatem to sygnały z łożyska modulują układ odpornościowy matki, a układ odpornościowy podczas ciąży nastawiony jest na integrujące działanie łożyska, płodu i ciężarnej [8].

Dbanie o układ odpornościowy jest jednym z elementów edukacji przedkoncepcyjnej, przedporodowej i okołoporodowej. Istotne są zatem szczepienia ochronne przed zajściem w ciążę, jak również odpowiednia dieta i suplementacja w jej trakcie. Witamina D3 ułatwia adaptację immunologiczną konieczną do utrzymania ciąży. Reguluje stężenie wapnia i fosforanów w osoczu, wpływa na stan mineralizacji kości matki i płodu oraz moduluje pracę m.in. układu odpornościowego [9]. Problem niedoboru witaminy D3 może dotyczyć nawet 50% ciężarn...