Bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea) to powszechny problem dotyczący kobiet w wieku rozrodczym. Odczuwany ból może mieć negatywny wpływ na życie, obniżając jego jakość i powodując absencję w pracy lub w szkole. Na bolesne miesiączki skarżą się przede wszystkim młode dziewczęta, u których cykle miesiączkowe są regularne, ale sam patomechanizm dysmenorrhea nie jest dokładnie poznany. Leczenie w pierwszej kolejności polega na wykorzystywaniu NLPZ, z których na szczególną uwagę zasługuje nimesulid mający działanie nie tylko przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, ale również wpływający bezpośrednio na powstawanie bólu, procesu zapalnego, a także łagodzący objawy towarzyszące, takie jak bóle głowy.
Dział: Metody terapii
Stosowanie nowoczesnych metod antykoncepcyjnych nierozerwalnie łączy się ze zmianą wzorca krwawień, która zwykle ma charakter przejściowy, jest jednak osobniczo zmienna. W przypadku przedłużania się dolegliwości zawsze należy poszukać innych przyczyn krwawienia. Wybór najlepszej metody antykoncepcji bywa niekiedy poważnym wyzwaniem dla lekarza ginekologa. Wymaga doświadczenia oraz dobrej współpracy lekarz–pacjent. Zapewnienie konkretnych i rzetelnych informacji przed zastosowaniem antykoncepcji hormonalnej może zwiększyć stopień jej akceptacji oraz kontynuację stosowania, a tym samym lepszą skuteczność działania antykoncepcyjnego.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych. Dotyka 10–15% kobiet w wieku rozrodczym i stanowi jedną z głównych przyczyn niepłodności w krajach wysokorozwiniętych. Ta nieprawidłowość metaboliczna występuje u dużej części kobiet z nadwagą i otyłością. W badaniach stwierdzono znaczne zmniejszenie stężenia mio-inozytolu u kobiet z insulinoopornością w przebiegu zespołu policystycznych jajników na skutek występującej w nim hiperinsulinemii, która odpowiada za zaburzenie metabolizmu tego związku w organizmie. Zasadne zatem wydaje się terapeutyczne unormowanie gospodarki inozytolowej w celu poprawy jakości życia pacjentek cierpiących na PCOS.
Nietrzymanie moczu jest ważnym problemem medycznym, społecznym i psychologicznym kobiet w każdym wieku. Leczenie różnych typów tego problemu (wysiłkowe nietrzymanie moczu, parcia naglące i mieszane nietrzymanie moczu) obejmuje: zmianę codziennych przyzwyczajeń, eliminację czynników ryzyka, fizjoterapię, farmakoterapię i leczenie operacyjne. W artykule przedstawiono wybrane metody fizjoterapii, takie jak: trening mięśni dna miednicy, terapia behawioralna (biofeedback, trening pęcherza), elektrostymulacja, magnetoterapia, HIFEM oraz metody mechaniczne (trening z ciężarami pochwy), które mogą być pomocne w leczeniu i pozwalają uniknąć operacji chirurgicznej.
Niedobór żelaza (ang. iron deficiency – ID), którego konsekwencją jest niedokrwistość z niedoboru żelaza (ang. iron-deficiency anemia – IDA), jest częstym deficytem pokarmowym u kobiet w okresie rozrodczym. Grupę szczególnego ryzyka stanowią kobiety ciężarne, kobiety w okresie laktacji oraz kobiety doświadczające obfitych krwawień miesiączkowych (ang. heavy menstrual bleeding – HMB). Nieleczona niedokrwistość może powodować szereg powikłań. W celu diagnostyki niedokrwistości wykonuje się badania laboratoryjne. Uznanym postępowaniem leczniczym w niedokrwistości w położnictwie i ginekologii jest stosowanie diety bogatej w żelazo oraz doustnych preparatów żelaza o przedłużonym działaniu i dobrej tolerancji przez pacjenta.
Cukrzyca to epidemia XXI w. Liczba chorych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej zarówno na świecie, jak i w Polsce rośnie w dużym tempie. Obecność przewlekłych późnych powikłań cukrzycy wiąże się ze znacznym pogorszeniem jakości życia oraz istotnym skróceniem czasu przeżycia. U ciężarnych kobiet chorych na cukrzycę ryzyko rozwoju powikłań zarówno u matki, jak i u płodu wzrasta w istotny sposób. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych danych na temat możliwości stosowania u chorych na cukrzycę metforminy w czasie ciąży. Zalecenia dotyczące przepisywania metforminy w ciąży są niespójne i często odzwierciedlają historyczne obawy dotyczące bezpieczeństwa, oparte na niepewności, a nie na dowodach. Ostatnie badania dostarczyły zachęcających wyników, jeśli chodzi o skuteczność metforminy u niektórych ciężarnych chorych na cukrzycę. Istnieje wiele dowodów na korzyści wynikające z działania metforminy i rozsądne dowody na jej tolerancję, chociaż brakuje badań odległych. Metformina okazała się tanim i skutecznym lekiem przeciwcukrzycowym dla wielu kobiet w ciąży.
Niedobór estrogenów został uznany za główną przyczynę dolegliwości menopauzalnych; w związku z tym suplementacja estrogenami stanowi podstawową zasadę terapii menopauzalnej (HTM). HTM w swoim składzie powinna zawierać komponent zarówno estrogenowy, jak i progestagenowy, co pozwoli zmniejszyć ryzyko przerostu endometrium. Niskodawkowy preparat łączący 1 mg walerianianu estradiolu oraz 2 mg dienogestu to skuteczna i dobrze tolerowana forma łagodzenia objawów menopauzy związanych z niedoborem estrogenów.
Atrofia pochwy (zanikowe zapalenie pochwy, ZZP) oraz uderzenia gorąca należą do głównych dolegliwości występujących u kobiet po menopauzie. Dystrofia pochwy stopniowo wpływa na zmniejszanie się objętości tkanek, co zaburza odżywianie komórek okolic narządów intymnych, w konsekwencji prowadząc do poważnych zmian zwyrodnieniowych. Dystrofia pochwy najczęściej dotyka kobiet po okresie menopauzalnym i jest przyczyną rozwijającego się w jej następstwie atroficznego zapalenia pochwy. Dystrofia pochwy, a w jej konsekwencji atrofia, są bezpośrednio związane z obniżeniem się syntezy estrogenów w organizmie. Współczesne osiągnięcia medycyny dają kobietom możliwość wyboru pomiędzy mniej i bardziej inwazyjnymi metodami poprawy zdrowia intymnego oraz jakości życia.
Mikrobiom pochwy to specyficzny rodzaj ludzkiego mikrobiomu. Wyjątkowe warunki pochwy charakteryzują się kilkoma gatunkami drobnoustrojów, zwykle pałeczkami kwasu mlekowego. Bakteryjne zapalenie pochwy (BV) jest główną przyczyną dysbakteriozy pochwy u kobiet. Jest ono prawdopodobnie wynikiem kolonizacji pochwy przez wiele złożonych zbiorowisk bakteryjnych o współzależnym metabolizmie. Wśród nich najprawdopodobniej ważną rolę w patogenezie odgrywają populacje beztlenowe. Głównym problemem medycznym w leczeniu zapaleń pochwy jest ich nawrót spowodowany m.in. brakiem eliminacji bakterii sprawczych. Dlatego ograniczono stosowanie antybiotyków na rzecz innych substancji, m.in. kwasu hialuronowego oraz kwasu mlekowego. Kwas hialuronowy, łącząc się z białkami, tworzy sieć proteoglikanów zdolną do wiązania wody w tkankach. Stosowanie preparatów z kwasem hialuronowym usprawnia procesy gojenia tkanek, regeneracji i łagodzenia podrażnień.
Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy jest przetrwała infekcja wysoko onkogennymi typami HPV (HR HPV). U 55 kobiet w średnim wieku 38,1 lat stwierdzono nieprawidłowy wynik badania cytologicznego (u 48 kobiet – ASC-US, u siedmiu – LSIL) oraz obecność DNA HR HPV oznaczonego metodą RT-PCR. Zastosowano dwukrotną krioterapię, po której aplikowano żel Papilocare. Po dwóch seriach krioterapii i Papilocare oznaczano ponownie DNA HPV;
u 48 pacjentek (87,27%) nie stwierdzono już obecności infekcji wirusowej. Opisana metoda wydaje się skuteczną opcją eradykacji przetrwałej infekcji HR HPV pozwalającą uniknąć rozwoju stanów przedrakowych i raka szyjki macicy.
Zespół policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrome – PCOS) jest heterogenną jednostką chorobową dotycząca 4,7–10% kobiet w wieku rozrodczym. Zakres zaburzeń spowodowanych tym zespołem obejmuje: brak jajeczkowania i wynikające z niego zaburzenia regularności miesiączkowania, kliniczne i/lub biochemiczne objawy hiperandrogenizmu i/lub typowy obraz zmian morfologicznych w jajnikach uwidaczniany w przezpochwowym badaniu ultrasonograficznym [1]. Szerokie rozpowszechnienie tego zespołu nie przełożyło się dotychczas na pełne poznanie jego etiologii. W ostatnich 25 latach toczy się szeroka dyskusja na temat roli insuliny i oporności jej receptora w patogenezie tego zespołu.
Niedoczynność tarczycy jest relatywnie częstym schorzeniem wśród kobiet w okresie reprodukcyjnym. Dlatego należy rozważyć przesiewowe oznaczanie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) u kobiet już w okresie prekoncepcyjnym. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego (PTE) badanie TSH w okresie planowania ciąży powinno być bezwzględnie wykonane u pacjentek z podwyższonym ryzykiem niedoczynności tarczycy w przebiegu przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (z dodatnim wywiadem w kierunku chorób tarczycy, z wolem, z podwyższonym mianem przeciwciał przeciwtarczycowych, z objawami sugerującymi choroby tarczycy, z cukrzycą typu 1 i 2, z poronieniami i porodami przedwczesnymi w wywiadzie) lub dodatnim wywiadem w kierunku radioterapii głowy i szyi.