Rola witaminy D w położnictwie i ginekologii

Witamina D należy do grupy kalcyferoli, czyli pochodnych cholesterolu. W osoczu występuje pod dwiema postaciami – cholekalcyferolu (witamina D3) i ergokalcyferolu (witamina D2). Prekursorzy witaminy D mogą być pochodzenia egzogennego lub endogennego. 

Witamina D pod postacią cholekalcyferolu może być syntetyzowana w skórze pod wpływem działania promieni UV lub dostarczana w pożywieniu z produktami pochodzenia zwierzęcego. Ergokalcyferol jest prekursorem witaminy D o egzogennym pochodzeniu, znajdziemy go w grzybach oraz roślinach. Zarówno cholekalcyferol, jak i ergokalcyferol wykazują podobne działania biologiczne [1, 2]. Biorąc pod uwagę możliwość syntezy w skórze aktywnego metabolitu witaminy D, coraz częściej nazywana jest ona również prohormonem, który uzyskuje aktywność metaboliczną w czasie reakcji hydroksylacji w wątrobie i nerkach [1].

Prowitamina D – 7-dehydrocholesterol – występuje w keratynocytach warstwy kolczystej i podstawnej naskórka, gdzie pod wpływem promieniowania UV (zakres UVB) ulega nieenzymatycznemu przekształceniu do prewitaminy D. Następnie pod wpływem izomeryzacji termicznej powstaje cholekalcyferol, który jest wchłaniany do krwi. Witamina D syntetyzowana w skórze oraz ta wchłaniana w jelitach w połączeniu z białkiem wiążącym witaminę D (DBP) są transportowane do wątroby, gdzie ulegają hydroksylacji pod wpływem 25-hydroksylazy, w wyniku której powstają 25-OH-D3 i 25-OH-D2. Następnie pod wpływem 1α-hydroksylacji w nerkach powstają 1,25(OH)2D3 i 1,25(OH)2D2. Za najbardziej aktywny metabolit witaminy D uznawany jest kalcytriol, czyli forma 1,25(OH)2D3, jednak jego stężenie nie odpowiada rzeczywistemu zapotrzebowaniu na tę witaminę. W tym celu oznaczamy stężenie 25-hydroksywitaminy D (25-OH-D) we krwi [1, 3]. 

Witamina D – działanie i profilaktyka

Główną rolą witaminy D w organizmie jest utrzymywanie równowagi wapniowej. Dzieje się to za pośrednictwem receptorów jądrowych (VDR) poprzez zwiększanie wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym, utrzymywanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi oraz kontrolowaniu wydalania wapnia z moczem [1].

Aby zapewnić prawidłowe działanie witaminy D, należy stosować odpowiednią profilaktykę w celu utrzymania jej prawidłowego poziomu w osoczu. Według przeprowadzonych badań krótka dzienna ekspozycja na słońce (5–10 min) na powierzchni rąk, nóg, ramion lub twarzy oraz suplementacja uzupełniająca witaminą D, w szczególności w okresie zimowym, są odpowiednimi działaniami profilaktycznymi, aby zagwarantować jej prawidłowy
 poziom [4, 5].

Największa synteza witaminy D zachodzi w południe, kiedy stosunek UVB do UVA jest największy. Trudno jednak określić dokładne dane, w których zawarto by porę dnia oraz długość naświetlania, aby ilość zsyntetyzowanej witaminy D odpowiadała jej suplementacji doustnej [5, 6]. Większość zapotrzebowania na witaminę D jest pokrywana przez jej syntezę w skórze, należy jednak pamiętać, że odpowiednio zbilansowana dieta powinna dostarczać składników bogatych w t...