Zastosowanie hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM) stanowi najlepszą metodę niwelowania dolegliwości charakterystycznych dla okresu przekwitania. HTM należy traktować jako ważny element opieki zdrowotnej nad kobietami w okresie około- i pomenopauzalnym, mający na celu poprawę jakości ich życia i zapobieganie niepożądanym skutkom przewlekłego niedoboru estrogenów.
Autor: Katarzyna Zborowska
dr n. o zdr.; Zakład Seksuologii, Katedra Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
Chemioterapia i radioterapia prowadzą do niedoboru estrogenów u pacjentek onkologicznych. Atrofia pochwy i sromu (vulvovaginal atrophy – VVA) jest jednym z długotrwałych skutków ubocznych tego typu leczenia, przyczynia się do problemów i dysfunkcji seksualnych. W tym przypadku istotną rolę odgrywa niehormonalna opcja leczenia objawów atrofii pochwy u kobiet po radio- i chemioterapii.
Hormonalna terapia menopauzalna (HTM) jest najskuteczniejszym sposobem leczenia objawów menopauzy. To sprawdzona forma terapii w walce z uderzeniami gorąca, w leczeniu objawów związanych z atrofią sromu i pochwy oraz w zapobieganiu utracie masy kostnej. Suplementacja hormonów płciowych, czyli wspomniana hormonalna terapia menopauzalna, opiera się na stosowaniu dwóch rodzajów terapii: monoterapii estrogenowej lub terapii łączonej estrogenowo-progesteronowej.
Okres okołomenopauzalny może wywierać negatywny wpływ na jakość życia wielu pacjentek. Dochodzi wówczas do spadku stężenia endogennych hormonów płciowych pochodzenia jajnikowego, co zapoczątkowuje szereg zmian o charakterze zanikowym zarówno w obrębie narządów płciowych, jak i w dolnym odcinku dróg moczowych. W leczeniu zmian atroficznych pochwy preferuje się preparaty dopochwowe w postaci globulek zawierających 0,5 mg estriolu.
Zapalenie sromu i pochwy jest najczęstszą przyczyną dolegliwości ginekologicznych u dzieci i młodych dziewcząt. Do czynników wywołujących zapalenie sromu i pochwy należą: hipoestrogenizm, anatomiczna bliskość odbytnicy oraz delikatna skóra sromu i wrażliwa błona śluzowa pochwy.
Dyspareunia jest określana jako dysfunkcja seksualna, której objawem jest występowanie dolegliwości bólowych w obrębie narządu płciowego. Żele dopochwowe zawierające kwas hialuronowy wydają się interesującym rozwiązaniem w leczeniu wspomagającym różnych dolegliwości wywołanych atrofią nabłonka błony śluzowej pochwy i sromu lub związanych z suchością pochwy (zwłaszcza dyspareunii).
Dzięki rozwojowi medycyny średnia długość życia kobiet uległa wydłużeniu. Dla kobiet oznacza to, że mogą cieszyć się życiem i aktywnością przez co najmniej 81 lat. Biorąc pod uwagę, że przeciętny wiek menopauzy w Polsce to obecnie 40–51 lat, oznacza to, że trzecia część życia upłynie kobiecie w okresie pomenopauzalnym. Czas ten ma dla kobiety skutki nie tylko fizyczne, ale również psychologiczne. Z biologicznego punktu widzenia jest to czas, kiedy kobieta kończy swój okres płodności. Hormony, które do tej pory odpowiadały za prawidłową pracę układów, ulegną wyciszeniu. Protekcyjny aspekt mieszanki hormonalnej przeradza się w niepożądane dolegliwości takie jak uderzenia gorąca, objawy naczynioruchowe, suchość pochwy, obniżone libido, dyspareunia i bezsenność.
Lek Dionelle® jest skutecznym preparatem o wielokierunkowym działaniu. Tabletki antykoncepcyjne nie tylko regulują płodność, lecz także wpływają pozytywnie na stan skóry, zmniejszając występowanie trądziku. W przypadku zaburzeń miesiączkowania oraz bolesności przynoszą pozytywne efekty terapeutyczne. Stosowanie leku jest dla kobiet mało uciążliwe oraz proste. W przypadku chęci zajścia w ciążę po zaprzestaniu stosowania tabletek następuje natychmiastowy powrót do płodności.
U kobiet po menopauzie z objawami atrofii pochwy (podrażnienie, pieczenie i świąd, dyspareunia) należy stosować żele dopochwowe. Żel dopochwowy zawierający innowacyjny składnik – ektoinę – to doskonała forma terapii dla kobiet zmagających się z zanikowym zapaleniem pochwy. Działa nawilżająco oraz ochronnie. Redukuje objawy atrofii pochwy już po pierwszej aplikacji. Przede wszystkim jego skuteczność jest poparta badaniami (lepsze efekty niż w przypadku stosowania preparatów z kwasem hialuronowym), a jego skład opiera się wyłącznie na naturalnych komponentach.
Ciąża to szczególny czas w życiu każdej kobiety, wymaga od niej wyjątkowej uwagi i dbałości o zdrowie własne oraz dziecka. Rekomendowana jest modyfikacja diety oraz dodatkowa suplementacja składników niezbędnych do prawidłowego, niezaburzonego rozwoju płodu. Należy pamiętać, że znaczący wpływ ma odżywianie się kobiet zarówno w poszczególnych trymestrach ciąży, jak i przed planowanym poczęciem. Kobiety mają dostęp do bardzo wielu preparatów i powinny ze szczególną uwagą wybierać suplementację. Suplementy różnią się między sobą nie tylko składem, ale także jakością, biodostępnością, wchłanialnością, skutecznością i standardami wytwarzania. Dodatkowym wyznacznikiem jakości produktu mogą być standardy GMP (Good Manufacturing Practice).
Menopauza jest poważnym problemem zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Wielokierunkowe badania udowodniły, że estrogenoterapia prowadzi do złagodzenia przykrych dolegliwości spowodowanych niedoborem estrogenów. Duże dawki estrogenów wpływają niekorzystnie na samopoczucie i zdrowie pacjentek. Badając metody hormonalnej terapii zastępczej, rozważano różne formy podania leku. Biorąc pod uwagę ominięcie metabolizmu wątrobowego, możliwość podania mniejszej dawki, co się wiąże z mniejszą stymulacją receptorów estrogenowych i mniejszym ryzykiem rozwinięcia chorób sercowo-naczyniowych, wykazano, że system transdermalny cechuje się dobrą przyswajalnością, jest dobrze tolerowany, nie wymaga codziennej aplikacji, co powoduje, że pacjentki chętniej korzystają z tej formy leczenia.
Tarczyca jest narządem, którego praca wpływa na zachowania seksualne oraz samopoczucie i zmiany nastroju. Nieleczone zaburzenia prowadzą do spadku libido, zaburzeń pożądania oraz bólu podczas stosunku, dlatego tak istotna jest substytucja hormonów tarczycy w każdym wieku oraz w ciąży. Lekarz prowadzący powinien korzystać z kwestionariusza FSFI w celu kontroli zdrowia seksualnego pacjentek. W artykule opisano związek między niskim poziomem hormonów tarczycy a zwiększonym ryzykiem rozwinięcia się chorób psychicznych, m.in. zaburzeń depresyjnych i lękowych.