Prokalcytonina – GPS nowoczesnej antybiotykoterapii w ginekologii, położnictwie i pediatrii

Prokalcytonina (PCT) zyskuje coraz większe znaczenie jako biomarker zakażeń bakteryjnych w ginekologii, położnictwie i neonatologii. Badania kliniczne wskazują, że stężenie PCT zwiększa się w odpowiedzi na bodźce prozapalne w zakażeniach bakteryjnych, podczas gdy zakażenia wirusowe nie powodują znacznego wzrostu jej stężenia. Szybkie i swoiste dla zakażeń bakteryjnych zwiększenie stężenia PCT umożliwia ich wiarygodne różnicowanie z infekcjami wirusowymi. PCT pomaga szybko rozpoznać sepsę i zakażenia wewnątrzmaciczne. 
Dzięki swoim wyjątkowym właściwościom diagnostycznym PCT umożliwia nie tylko precyzyjne różnicowanie zakażeń bakteryjnych od wirusowych, ale też optymalizację antybiotykoterapii – znamienne obniżenie stężenia PCT w trakcie leczenia antybiotykiem potwierdza odpowiedź na leczenie przeciwdrobnoustrojowe i umożliwia bezpieczne odstawienie antybiotyku. Tym samym upowszechnienie wykorzystania PCT w praktyce klinicznej przyczynia się do ograniczenia nadużywania antybiotyków, skrócenia czasu leczenia i hospitalizacji oraz pośrednio zmniejszenia ryzyka rozwoju antybiotykooporności [1].

Fizjologia i patofizjologia prokalcytoniny

Prokalcytonina jest peptydem prekursorowym hormonu kalcytoniny, zaangażowanej w homeostazę wapniowo-fosforanową. W warunkach fizjologicznych PCT jest wydzielana w niewielkich ilościach przez komórki przypęcherzykowe (komórki C) tarczycy, a także komórki neuroendokrynne płuc i jelit. Funkcja fizjologiczna PCT polega głównie na obniżaniu stężenia wapnia we krwi – PCT odgrywa tu rolę prohormonu, a jej stężenie w surowicy u zdrowych ludzi mieści się poniżej granicy wykrywalności standardowych testów klinicznych (0,01 μg/L) [2, 3].
Odmienną, patofizjologiczną rolę odgrywa PCT w zakażeniach – można ją wówczas zaliczyć do białek ostrej fazy [2, 3]. Badania wskazują, że PCT jest prawdopodobnie ewolucyjnie starym mechanizmem przeciwbakteryjnym odporności wrodzonej, zastąpionym następnie przez nowsze narzędzia. W odpowiedzi na infekcje bakteryjne duże narządy miąższowe, takie jak wątroba i nerki, zaczynają wydzielać PCT, co sprawia, że jej stężenie w surowicy wyraźnie wzrasta i osiąga poziomy tysiące razy wyższe niż w warunkach fizjologicznych. 
Co istotne, stęże...