Prokalcytonina (PCT) jest cennym biomarkerem zapalnym, który umożliwia szybkie i precyzyjne różnicowanie zakażeń bakteryjnych od wirusowych. W ginekologii, położnictwie oraz neonatologii PCT znajduje zastosowanie w diagnostyce sepsy noworodkowej, zakażeń wewnątrzmacicznych i monitorowaniu skuteczności terapii antybiotykowej. Stężenia PCT rosną szybko w zakażeniach bakteryjnych, a ich spadek jest dobrym wskaźnikiem skuteczności leczenia przeciwdrobnoustrojowego. W ciąży fizjologiczne wartości PCT są niskie, co pozwala na wykorzystanie biomarkera do wykrywania zakażeń, zwłaszcza w stanach, takich jak przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPROM). Terapia antybiotykowa kierowana stężeniem PCT pozwala na ograniczenie nadużywania antybiotyków, redukcję kosztów leczenia i zmniejszenie ryzyka rozwoju antybiotykooporności. Pomimo licznych zalet praktyczne stosowanie PCT wymaga uwzględnienia ograniczeń, takich jak wpływ stresu okołoporodowego czy brak wystandaryzowanych zakresów referencyjnych dla kobiet ciężarnych. Artykuł omawia mechanizmy działania PCT, jej zastosowania kliniczne oraz ograniczenia i perspektywy badawcze, w tym potrzebę standaryzacji norm oraz integracji PCT z innymi biomarkerami celem zwiększenia precyzji diagnostycznej.
Autor: Ernest Kuchar
Dr hab. n. med. Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym
Ciąża wiąże się ze zwiększonym ryzykiem ciężkiego przebiegu chorób zakaźnych, w tym grypy i COVID-19. Szczepienia chronią ciężarną i przynoszą dodatkowe korzyści ze względu na jednoczesną ochronę płodu i noworodka, dlatego ciężarne powinny być rutynowo szczepione przeciwko grypie i krztuścowi, a obecnie także przeciw COVID-19. W sytuacjach zwiększonego zagrożenia zakażeniem kwalifikacja do pozostałych szczepień jest indywidualna. Ogólną regułą szczepień kobiet ciężarnych jest bezwzględne przeciwwskazanie do podania szczepionek zawierających żywe, atenuowane drobnoustroje, zwłaszcza wirusy, w tym szczepionek przeciw odrze, śwince i różyczce, ospie wietrznej, gruźlicy oraz donosowej, atenuowanej szczepionki przeciw grypie. Z wyjątkiem żywej, atenuowanej szczepionki przeciw żółtej gorączce ciężarnym podaje się wyłącznie szczepionki inaktywowane, czyli zawierające zabite drobnoustroje lub ich składowe. Karmienie piersią nie stanowi przeciwwskazania do jakichkolwiek szczepień.