Konflikt serologiczny matczyno-płodowy

Metody terapii

Konflikt serologiczny matczyno-płodowy to sytuacja kliniczna, w której na skutek niezgodności antygenowej w zakresie krwinek czerwonych pomiędzy matką a płodem dochodzi do produkcji przeciwciał matczynych, skierowanych przeciwko antygenom płodowym. Najczęstszy typ immunizacji jest wywołany niezgodnością w zakresie antygenu D z układu Rh; rzadziej występują inne postaci konfliktu serologicznego. Badanie w kierunku obecności przeciwciał odpornościowych do antygenów krwinek czerwonych należy wykonać u każdej ciężarnej – niezależnie od jej grupy krwi. U kobiet, u których stwierdza się immunizację, konieczna jest identyfikacja przeciwciał oraz ocena ich miana. Począwszy od 18. tygodnia ciąży wykonuje się u nich badania przepływów naczyniowych w tętnicy środkowej mózgu. Podwyższone wartości maksymalnej prędkości przepływu świadczą o ciężkiej lub umiarkowanej niedokrwistości płodu, będącej objawem choroby hemolitycznej. Wymaga ona leczenia wewnątrzmacicznego, które polega na wykonywaniu seryjnych transfuzji dopłodowych. Szczególnie ważną rolę odgrywa profilaktyka konfliktu serologicznego u kobiet Rh-ujemnych, u których dotychczas nie wykryto obecności przeciwciał anty-D. Profilaktyka ta polega na podawaniu immunoglobuliny anty-D – zarówno w trakcie ciąży, jak i po jej zakończeniu. Prawidłowo stosowana immunoprofilaktyka w istotny sposób zmniejsza częstość występowania konfliktu serologicznego i choroby hemolitycznej płodu.

Konflikt serologiczny matczyno-płodowy to sytuacja kliniczna, w której na skutek niezgodności antygenowej w zakresie krwinek czerwonych pomiędzy matką a płodem dochodzi do produkcji przeciwciał matczynych skierowanych przeciwko antygenom płodowym. W praktyce oznacza to, że obce antygenowo krwinki płodu, które przedostają się do krążenia kobiety ciężarnej, są wychwytywane przez jej układ immunologiczny, co prowadzi do immunizacji. Aby do tego doszło, muszą być spełnione dwa warunki:

POLECAMY

  • płód musi odziedziczyć po ojcu antygen krwinek czerwonych, którego nie posiada matka – najczęściej dotyczy to antygenu D z układu Rh w sytuacji, gdy matka jest Rh-ujemna (nie posiada antygenu D), a ojciec Rh-dodatni (posiada antygen D),
  • musi dojść do kontaktu krwi płodowej z krwią matki – w warunkach fizjologicznych jest to teoretycznie niemożliwe ze względu na typ ludzkiego łożyska (krwio-kosmówkowe). W praktyce w większości ciąż dochodzi do mikroprzecieków płodowo-matczynych, które jednak zazwyczaj są zbyt małe, aby wywołać immunizację (poniżej 0,5 ml). Ryzyko kontaktu krwi płodu z krwią matki wzrasta znacząco w momencie przerwania ciągłości łożyska/kosmówki, a więc podczas porodu, poronienia, przerwania ciąży, operacji ciąży ektopowej lub zabiegów wewnątrzmacicznych przebiegających z naruszeniem struktury łożyska.
     

Biorąc powyższe pod uwagę, aby mówić o konflikcie serologicznym, konieczna jest immunizacja matczyno-płodowa, czyli obecność w krążeniu ciężarnej przeciwciał odpornościowych przeciwko antygenom płodu, które po przejściu przez łożysko prowadzą do systematycznej destrukcji krwinek czerwonych płodu (hemoliza), a w konsekwencji do ciężkiej niedokrwistości płodu, noszącej nazwę choroby hemolitycznej płodu (ChHP). Taka sytuacja, o ile nie zostanie w porę rozpoznana, powoduje uogólniony...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Położnictwa i Ginekologii"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI