Autor: Jerzy Sikora

Wyróżnia się dwa gatunki wirusa opryszczki (herpes simplex virus – HSV) – HSV-1 oraz HSV-2. Wirus HSV-1 w głównej mierze odpowiada za zmiany chorobowe błony śluzowej i skóry okolicy jamy ustnej, natomiast HSV-2 wywołuje opryszczkę narządów płciowych i jest najczęstszą przyczyną owrzodzeń narządów płciowych. Za 30–50% przypadków opryszczki genitalnej może odpowiadać HSV-1. Szacuje się, że w roku 2012 na całym świecie 3,7 mld osób poniżej 50. roku życia było zakażonych wirusem HSV-1, natomiast HSV-2 było zakażonych 417 mln. Częstość występowania wirusa HSV-1 wśród kobiet w ciąży jest szacowana na 63%, natomiast wirusa HSV-2 na 22%. Zakażenia zazwyczaj przebiegają bezobjawowo, dlatego często nie są rozpoznawane, co stwarza niebezpieczeństwo epidemiologiczne.

Od wielu lat globalnie podejmuje się wysiłki na rzecz ograniczenia liczby porodów przedwczesnych, a w konsekwencji redukcji umieralności płodów i noworodków. Ze względu na mnogość czynników etiologicznych i różnorodnych społeczno-ekonomicznych uwarunkowań wcześniactwa, szczególnego znaczenia nabiera profilaktyka pierwotna. Polega ona na wdrażaniu programów prozdrowotnych dedykowanych zarówno kobietom planującym ciążę w ramach tzw. trymestru zerowego, promujących zdrowy styl życia, a także mających na celu ograniczenie negatywnych skutków oddziaływania zidentyfikowanych wcześniej czynników ryzyka (przewlekłych schorzeń, leków, czynników środowiskowych).

Mikrobiom noworodka kształtuje się jeszcze przed jego urodzeniem. Duży wpływ na jego dalszy rozwój i skład ma rodzaj porodu. Dzieci urodzone siłami natury są skolonizowane przez drobnoustroje z dróg rodnych matki, natomiast dla noworodków, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie, charakterystyczne są mikroorganizmy ze środowiska szpitalnego. Nieznane są jeszcze długofalowe skutki tej pierwszej kolonizacji, ale wiadomo, że metoda operacyjna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu chorób, m.in. astmy, zaburzeń immunologicznych czy otyłości. Mikrobiom noworodka ma wpływ na dojrzewanie i rozwój układu immunologicznego, stąd wniosek, że może on mieć związek ze zwiększoną zapadalnością na infekcje dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie. Dlatego ważne jest, aby po porodzie zapewnić dziecku odpowiednią dietę i warunki sprzyjające kształtowaniu się mikrobiomiu. 

Rodzące oprócz niezwykle dotkliwego bólu podczas porodu nierzadko muszą się też zmierzyć z takimi powikłaniami poporodowymi, jak pęknięcie tkanek krocza, nietrzymanie moczu, wypadnięcie ściany pochwy czy wypadnięcie macicy. Obawy z tym związane oraz strach o dobro dziecka i całej rodziny mogą powodować znaczne pogorszenie jakości życia przyszłych matek nie tylko w aspekcie fizycznym, lecz także psychologicznym. Zapobieganie ciężkim powikłaniom ciąży i porodu oraz bólu z nimi związanego to ważny aspekt w położnictwie. Metody niefarmakologicznego łagodzenia bólu, w tym poród w wodzie oraz immersja wodna, to atrakcyjna alternatywa pozwalająca na zmniejszenie ilości używanych leków, dolegliwości związanych z rodzeniem i stresu, jakiego doświadczają kobiety, jak również zwiększenie komfortu rodzenia. Aspektem, który może budzić wątpliwości matek i personelu medycznego, jest bezpieczeństwo porodu w wodzie. W artykule omówiono zarówno korzyści tej metody łagodzenia bólu porodowego, jak i ryzyko z nią związane.

W dzisiejszych czasach coraz wcześniej dochodzi do inicjacji seksualnej zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, wobec czego ryzyko zajścia w ciążę w okresie adolescencji niebezpiecznie wzrasta. W grupie wiekowej nastolatków najważniejszym problem jest niedostateczna wiedza na temat skutecznych metod antykoncepcji oraz brak silnej motywacji do ich stosowania z powodu bagatelizowania przez młodzież konsekwencji takiego zachowania. Drugim istotnym problemem w tej grupie wiekowej jest niewłaściwe stosowanie właściwie dobranej metody antykoncepcji przez nastolatków, co przekłada się nawet na 10-krotnie mniejszą skuteczność w zapobieganiu niechcianych ciąż w porównaniu z grupą dorosłych kobiet.