Autor: Alicja Kałuska

Infekcje intymne to problem dotykający bardzo wiele kobiet. Do najczęstszych przyczyn zakażeń zalicza się bakteryjną waginozę (BW) oraz kandydozę pochwy, które stanowią odpowiednio do 50% i 39% przypadków. BW jest schorzeniem, w którym dochodzi do zaburzenia prawidłowej flory bakteryjnej i namnożenia się patogennych bakterii beztlenowych. W leczeniu zastosowanie znajdują głównie preparaty zawierające metronidazol lub klindamycynę. Za wystąpienie kandydozy pochwy najczęściej odpowiadają drożdżaki z gatunku Candida albicans. W zdecydowanej większości przypadków skuteczna jest krótkotrwała terapia miejscowa lub ogólnoustrojowa azolowymi lekami przeciwgrzybiczymi. W patogenezie infekcji intymnych często dochodzi do zaburzeń w naturalnej florze bakteryjnej. Dlatego bardzo istotne jest stosowanie preparatów zawierających kwas mlekowy, np. Medivag żel, zarówno jako dopełnienie leczenia przeciwinfekcyjnego, jak i w profilaktyce nawrotów zakażeń. Działania niepożądane wielu środków leczniczych stosowanych miejscowo w przebiegu zakażeń intymnych to przeważnie suchość, podrażnienie oraz pieczenie sromu i pochwy. Warto wtedy zaproponować pacjentce środek o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwświądowym, np. krem Prurifem.

Często poruszanym tematem w gabinecie ginekologicznym jest suplementacja w czasie ciąży. Rzadko jednak zwraca się uwagę na to, jak ważne jest odpowiednie zaopatrzenie organizmu w poszczególne makro- i mikroelementy już w okresie planowania ciąży. Często niedobory powstałe w okresie poprzedzającym ciążę nie dają się łatwo i szybko zbilansować w okresie ciąży, odbijając swoje piętno na dalszym etapie rozwoju płodu. Niedobory poszczególnych pierwiastków i witamin mogą przyczynić się do zaburzeń organogenezy płodu, nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu łożyska, a także implikacji ze strony matki, takich jak stan przedrzucawkowy i poród przedwczesny. W związku z tym wszystkim przyszłym mamom zaleca się przyjmowanie mikroelementów, takich jak kwas foliowy, witamina B12, witamina D3, wapń, jod i żelazo, a także często pomijaną w zaleceniach cholinę. Obecnie nietrudno jest znaleźć preparat zawierający wszystkie wymienione mikroelementy w postaci jednej tabletki, co znacznie ułatwia systematyczność i kontrolę ilości przyjmowanych substancji.

Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi chorób okolic intymnych są bakterie (22–50%) i grzyby (17–39%). Dolegliwości, takie jak ból, świąd, pieczenie sromu i upławy, są bardzo nieprzyjemne dla pacjentek. Jednak mimo swoich wstydliwych dolegliwości próbują one leczyć się na własną rękę. Diagnostyka zakażenia jest niezwykle istotnym elementem terapii. Zróżnicowanie zakażenia bakteryjnego od grzybiczego pozwala na wdrożenie odpowiedniej metody leczenia. W przypadku waginozy bakteryjnej zaleca się stosowanie metronidazolu lub klindamycyny. Natomiast w zakażeniach wywołanych grzybami z grupy Candida najbardziej popularne są preparaty wielolekowe, jak Pimafucort. Zawierają one nystatynę, neomycynę i hydrokortyzon, działając zarówno przyczynowo (przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie), jak i objawowo (przeciwzapalnie i przeciwświądowo). Preparat wielolekowy nie jest jednak zalecany u kobiet ciężarnych, u których część z tych leków może działać szkodliwie na płód. Dlatego też dostępne są preparaty zawierające samą nystatynę, np. Pimafucin. Schematy leczenia zakażeń, formę leku, dawki i czas terapii dobiera się indywidualnie do pacjentki. Ważne jest, aby eradykacja zakażania była kompletna.

Wyróżnia się dwa gatunki wirusa opryszczki (herpes simplex virus – HSV) – HSV-1 oraz HSV-2. Wirus HSV-1 w głównej mierze odpowiada za zmiany chorobowe błony śluzowej i skóry okolicy jamy ustnej, natomiast HSV-2 wywołuje opryszczkę narządów płciowych i jest najczęstszą przyczyną owrzodzeń narządów płciowych. Za 30–50% przypadków opryszczki genitalnej może odpowiadać HSV-1. Szacuje się, że w roku 2012 na całym świecie 3,7 mld osób poniżej 50. roku życia było zakażonych wirusem HSV-1, natomiast HSV-2 było zakażonych 417 mln. Częstość występowania wirusa HSV-1 wśród kobiet w ciąży jest szacowana na 63%, natomiast wirusa HSV-2 na 22%. Zakażenia zazwyczaj przebiegają bezobjawowo, dlatego często nie są rozpoznawane, co stwarza niebezpieczeństwo epidemiologiczne.

Zespół bólowy miednicy mniejszej dotyka 8,5–15% kobiet w każdym wieku, sięgając aż 12% pa- cjentek w wieku rozrodczym. Jest on definiowany jako niezwiązany z cyklem, przewlekły ból lokalizujący się w miednicy mniejszej, utrzymujący się co najmniej 6 miesięcy, mający charakter niemalże ciągły i nie odpowiadający na tradycyjne leczenie. Jego etiologia najczęściej nie jest znana, a przyczyny jego występowania mogą być złożone. Na powstawanie zespołu bólowego miednicy mniejszej mogą mieć wpływ zaburzenia ginekologiczne, urologiczne, mięśniowo-szkieletowe, neurologiczne i psychosomatyczne. Podstawą diagnostyki jest badanie fizykalne oraz dokładny wywiad, a leczenie powinno mieć charakter wielokierunkowy.