Suplementacja aktywnymi folianami i choliną w okresie przedkoncepcyjnym i ciążowym – aktualne rekomendacje i implikacje kliniczne

Foliany, powszechnie znane jako witamina B9, stanowią grupę niezbędnych koenzymów, odgrywających kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Podkreśla się ich szczególne znaczenie w okresie przedkoncepcyjnym oraz w trakcie ciąży ze względu na ich udział w syntezie DNA, podziałach komórkowych oraz metabolizmie aminokwasów [1]. Suplementacja folianami, zwłaszcza w okresie perikoncepcyjnym, jest powszechnie zalecana w celu redukcji ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej (ang. neural tube defects – NTDs) u płodu [2]. 
W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie różnicami między kwasem foliowym (syntetyczną formą folianu) a aktywnymi folianami, takimi jak 5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF). Ten ostatni jako naturalna i biologicznie aktywna forma nie wymaga przekształceń metabolicznych, co jest szczególnie istotne u osób z polimorfizmami genu MTHFR [3]. 
Obok folianów cholina jest kolejnym kluczowym składnikiem odżywczym niezbędnym do prawidłowego rozwoju mózgu płodu poprzez jej wpływ na syntezę fosfatydylocholiny (głównego składnika błon komórkowych) oraz acetylocholiny (neuroprzekaźnika wpływającego na pamięć i uczenie się) [4]. Niedobory choliny są powszechne w populacji kobiet w wieku rozrodczym, co może mieć negatywny wpływ na rozwój poznawczy dziecka.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnych rekomendacji dotyczących suplementacji aktywnymi folianami i choliną w okresie przedkoncepcyjnym i ciążowym, z uwzględnieniem stanowisk wiodących towarzystw naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP), Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Ponadto zostaną omówione praktyczne wskazówki dla klinicystów dotyczące wyboru odpowiednich preparatów i dawkowania, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjentek.

Rola folianów i choliny w rozwoju OUN płodu

Zarówno foliany, jak i cholina odgrywają zasadniczą rolę w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego płodu. Foliany są niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów replikacji i naprawy DNA, co ma kluczowe znaczenie dla intensywnie dzielących się komórek nerwowych w rozwijającym się mózgu [1]. Niedobór folianów może prowadzić do zaburzeń w neurogenezie, migracji neuronalnej oraz synaptogenezie, co w konsekwencji może skutkować w...