Zespół policystycznych jajników a insulinooporność

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest najczęściej występującą chorobą endokrynologiczną u kobiet w wieku rozrodczym. Etiopatogeneza PCOS nie została jeszcze do końca poznana. Do przyczyn występowania tego zespołu zalicza się czynniki genetyczne, hormonalne, jak i środowiskowe. Pod uwagę bierze się również rolę defektów wewnętrznych w samym jajniku oraz udział czynników auto- i parakrynnych. Patofizjologia tego zespołu również nadal pozostaje nieznana. Zespół policystycznych jajników cechuje się objawami hiperandrogenizmu, któremu towarzyszy przewlekły brak lub rzadkie jajeczkowanie, co w konsekwencji prowadzi do niepłodności. Kobiety z tym zespołem charakteryzuje często otyłość, zwłaszcza typu brzusznego, która doprowadza do zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej, co w efekcie finalnym zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego. Zaburzenia przemiany materii kobiet z PCOS są zbieżne do tych występujących w zespole metabolicznym. Towarzyszy mu również podwyższone stężenie CRP i TNF-α, dlatego uważany jest za przewlekły stan zapalny o niewielkim nasileniu. 

Insulinooporność wyraża się nieprawidłową odpowiedzią tkanek obwodowych na działanie insuliny w odniesieniu do metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczy. Jest czynnikiem patogenetycznym wielu chorób, takich jak cukrzyca ciążowa, otyłość, cukrzyca typu 2, schorzenia układu sercowo-naczyniowego czy zespół policystycznych jajników. 

Częstość występowania zespołu policystycznych jajników w zależności od źródeł oraz przyjętych kryteriów rozpoznania waha się w szerokim zakresie od 5% do nawet 10% w populacjach o znacznym odsetku otyłych kobiet w wieku rozrodczym [1, 2]. Niektóre źródła podają nawet ten odsetek na poziomie 15% [3, 4].

Różnorodność objawów zespołu policystycznych jajników pod względem klinicznym, jak i hormonalnym czy metabolicznym powoduje trudności w jej jednoznacznym zdefiniowaniu [5]. Zespołowi temu często towarzyszą zaburzenia metabolizmu glukozy pod postacią hiperinsulinemii oraz insulinooporności. Obecnie PCOS definiujemy jako zespół dysfunkcji jajników. Rozpoznajemy go na podstawie występowania przynajmniej dwóch z trzech kryteriów. Do kryteriów tych zalicza się: zaburzenia rytmu krwawień miesięcznych lub brak miesiączki z przewlekłym brakiem owulacji (oligo/amenorrhea); kliniczne i/lub biochemiczne objawy hiperandrogenizacji; obraz jajnika policystycznego w badaniu ultrasonograficznym. Ważne jest również przed postawieniem diagnozy PCOS wykluczenie innych przyczyn hiperandrogenizmu, takich jak zespół Cushinga, guzy wydzielające androgeny, hiperprolaktynemia czy nieklasyczna postać wrodzonego przerostu nadnerczy [6]. Oligomenorrhea definiowana jest jako krwawieni...