Infekcje dróg rodnych w ciąży – jak można poprawić wyniki perinatalne

Infekcje dróg rodnych są najczęstszą przyczyną dolegliwości zgłaszanych zarówno przez kobiety nieciężarne, jak i przez kobiety będące w ciąży. Spośród czynników etiologicznych dominującą rolę odgrywa waginoza bakteryjna (w 30–40% przypadków). Na kolejnych miejscach lokują się drożdżyca sromu i pochwy, zakażenia tlenową florą bakteryjną i tzw. zakażenia mieszane (po 20–30% przypadków). Najrzadziej występuje rzęsistkowica – jedyna uznana w tym gronie za infekcję przenoszoną drogą płciową (sexual transmitted disease – STD), wymagająca przez to obligatoryjnie leczenia partnera seksualnego (5–10% przypadków) [1]. 
Współczesny postęp w identyfikacji mikroorganizmów metodami biologii molekularnej (sekwencjonowanie genomowe nowej generacji i analiza metagenomiczna) wykazał, że mikrobiomy matek w różnych niszach, w tym w jamie ustnej, jelitach, pochwie, szyjce macicy, a nawet w samym łożysku, wpływają bezpośrednio na przebieg ciąży. Sekwencyjna metagenomiczna analiza genu 16 S rRNA mikroorganizmów treści pochwy u kobiet w ciąży wykazała, że mikrobiom pochwy staje się bardziej stabilny i mniej zróżnicowany w miarę postępu ciąży, pełniąc tym samym funkcję ochronną przed wstępującą infekcją dróg rodnych do jaja płodowego, a przez to syntezą cytokin prozapalnych [2, 3]. W stanie fizjologii stwierdzono, że prawidłowa flora bakteryjna jest złożona w głównej mierze z bakterii komensalnych (w mniej więcej 70–90% z pałeczek kwasu mlekowego), które kolonizują pochwę w czasie ciąży – hamują tym rozwój patogenów i rzadko ulegają tranzycji. Mikrobiota pochwy zdrowych kobiet w ciąży różniła się od mikrobioty kobiet nieciężarnych pod względem większej liczebności Lactobacillus acidophilus, L. crispatus, L. gasseri i L. jensenii.
Jednakże w przypadkach dysbiozy pochwy, w których występują mikroorganizmy inne niż gatunki Lactobacillus spp., w tym chorobotwórcze, może dochodzić do miejscowej reakcji zapalnej, która powoduje zapalenie doczesnej, kosmówki i owodni, a w konsekwencji do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i nieuchronnego zakończenia ciąży. 
Linia obrony przeciwinfekcyjnej, za którą odpowiadają pałeczki kwasu mlekowego, to ich zdolność do:

• silnej adhezji do nabłonka pochwy,
• wytwarzania kwaśnego odczynu treści pochwy pH (3,5–4,5) poprzez produkcję kwasu mlekowego w wyniku beztlenowej fermentacji glikogenu zawartego w złuszczonych komórkach nabłonka pochwy, bogatych w ten substrat wskutek ciążowego hiperestrogenizmu,
• syntezy nadtlenku wodoru – toksycznego czynnika przeciw bakteriom katalazo-ujemnym i wirusom (w tym HPV, HSV, HIV),
• wydzielania bakteriocyn, tzw. laktocyn – bakteriobójczych białek kodowanych przez plazmidy bakteriocynogenne oraz DNA mitochondrialne,
• tworzenia postbiotyków – produktów lizy bakterii probiotycznych, takich jak enzymy (dezaminaza argininowa), kwasy tejchojowe, białka powierzchniowe ścian komórek bakteryjnych (laktocepina), peptydoglikany i inne. 
   

Niekorzystny wpływ dysbiozy pochwy na wyniki położnicze

Chociaż powszechnie wiadomo, że waginoza bakteryjna (bacterial vaginosis – BV) jest dysbiozą pochwy charakteryzującą się zmianą mikrobioty pochwy z ochronnych gatunków Lactobacillus spp. na bakterie fakultatywnie beztlenowe (gatunki Gardnerella) i bakterie ściśle beztlenowe (bakterie związane z BVAB, 
tj. Prevotella spp., Fannyhessea vaginae, dawniej znana jako Atopobium vaginae, Sneathia spp., Mega...