Rozpoznawanie i leczenie niedoczynności tarczycy u kobiet w ciąży w świetle aktualnych polskich zaleceń

Choroby tarczycy należą do najczęstszych schorzeń endokrynologicznych występujących u kobiet w wieku rozrodczym. Niedoczynność tarczycy jawna klinicznie (definiowana jako podwyższenie stężenia tyreotro-
piny – TSH, któremu towarzyszą obniżone wartości wolnej tyroksyny FT4 oraz wolnej trijodotyroniny FT3) dotyka 0,5% kobiet w ciąży. Subkliniczna forma niedoczynności (rozumiana jako podwyższenie stężenia TSH, przy prawidłowych stężeniach FT4 i FT3) może dotyczyć nawet 2–15% ciężarnych [1]. Podwyższone wartości przeciwciał przeciwtarczycowych, które są istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju niedoczynności tarczycy, stwierdza się u 10–20% kobiet w okresie reprodukcyjnym [2]. Wśród najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy w ciąży należy wymienić przewlekłe autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, stan po tyreoidektomii czy leczeniu jodem radioaktywnym. Wyróżnia się niedoczynność tarczycy, która była rozpoznana i wymagała leczenia substytucyjnego L-tyroksyną jeszcze przed ciążą (zajście w ciążę wymaga wówczas weryfikacji i ewentualnie zmodyfikowania dawki leku), oraz niedoczynność tarczycy, którą zidentyfikowano po raz pierwszy w ciąży (wówczas należy podjąć decyzję co do konieczności wdrożenia leczenia L-tyroksyną). 
W 2021 r. ukazała się najnowsza aktualizacja rekomendacji Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego dotyczących diagnostyki i leczenia chorób tarczycy u kobiet planujących ciążę, w ciąży oraz w okresie poporodowym [3]. Celem niniejszego opracowania jest podsumowanie aktualnych wytycznych obejmujących zasady wykrywania, monitorowania i terapii pierwotnej niedoczynności tarczycy u pacjentek ciężarnych. Odpowiednie wyrównanie stanu tyreometabolicznego oraz prawidłowa suplementacja jodowa u pacjentki z niedoczynnością tarczycy w okresie prokreacyjnym ma fundamentalne znaczenie dla szans na zajście w ciążę, utrzymania ciąży oraz zdrowia dziecka, w tym jego rozwoju psychomotorycznego i potencjału intelektualnego. Zarówno jawna, jak i subkliniczna niedoczynność tarczycy w ciąży mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka poronienia, zaburzeń rozwoju układu nerwowego u płodu, nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą, niskiej masy urodzeniowej, porodu przedwczesnego czy krwotoku poporodowego [4]. Z kolei wpływ izolowanej hipotyroksynemii w ciąży pozostaje wciąż niejasny, choć niektóre badania wskazują na jej negatywne oddziaływanie na rozwój układu nerwowego. Sugeruje się także, iż może ona prowadzić do zwiększon...