Konflikt serologiczny matczyno-płodowy

Definicja i patomechanizm

Konflikt serologiczny matczyno-płodowy to patologia, w której na skutek niezgodności antygenowej w zakresie antygenów krwinek czerwonych pomiędzy matką a płodem w organizmie kobiety ciężarnej dochodzi do produkcji przeciwciał odpornościowych skierowanych przeciwko antygenom płodowym. Konsekwencją tego jest choroba hemolityczna płodu i/lub noworodka, której głównym objawem jest ciężka niedokrwistość hemolityczna, która z kolei może wywoływać stan przewlekłego niedotlenienia wewnątrzmacicznego prowadzący do uszkodzenia tkanek i narządów płodu, obrzęk uogólniony, a ostatecznie także zgon płodu. 

Do immunizacji, czyli uczulenia matki na antygeny płodowe, dochodzi zazwyczaj w efekcie zetknięcia się obcoantygenowej krwi płodu z układem immunologicznym ciężarnej. Co prawda łożysko ludzkie stanowi barierę, która teoretycznie zapobiega takiej sytuacji, jednak w praktyce może do tego dochodzić – zwłaszcza wówczas, kiedy ma miejsce naruszenie ciągłości kosmówki czy też łożyska (poród, poronienie, operacja ciąży ektopowej, inwazyjne zabiegi wewnątrzmaciczne, krwawienia, urazy). Do immunizacji może dojść także w mechanizmie pozaciążowym, np. w efekcie przetoczenia niezgodnej grupowo krwi czy wielokrotnego używania zanieczyszczonego sprzętu do iniekcji. 

W momencie rozpoznania obcych antygenów krwinek czerwonych dochodzi do wyzwolenia w organizmie ciężarnej pierwotnej odpowiedzi immunologicznej polegającej na produkcji przeciwciał w klasie IgM, które nie przechodzą przez łożysko, przez co nie stanowią zagrożenia dla płodu. Dopiero ponowny kontakt z antygenem, co przeważnie ma miejsce już...