Ginekologia estetyczna to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi medycyny estetycznej. Coraz więcej pacjentek zwraca uwagę na wygląd swojej strefy intymnej, jak również na poziom uzyskiwanej satysfakcji. Większy odsetek kobiet zauważa też zmiany, jakie zachodzą w ich ciele w okresie okołomenopauzalnym oraz po wydaniu na świat potomstwa, i postanawia im przeciwdziałać. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się procedury medyczne pomagające przywrócić kobiecie pełnię satysfakcji z życia codziennego i seksualnego np. po urazach okołoporodowych krocza. Warto podkreślić możliwości terapeutyczne, jakie stwarza medycyna estetyczna – poprzez wspomaganie leczenia liszaja twardzinowego okolic intymnych, leczenie nietrzymania moczu u odpowiednio zakwalifikowanych pacjentek, a nawet zastosowanie osocza bogatopłytkowego w procedurach sztucznego zapłodnienia.
POLECAMY
Ginekologia estetyczna oferuje szereg zabiegów poprawiających komfort zdrowotny i psychiczny kobiet. Zabiegi te są wykonywane ze względów zarówno zdrowotnych, jak i estetycznych.
Labioplastyka
Labioplastyka jest stosunkowo bezpiecznym zabiegiem, obarczonym niskim odsetkiem powikłań i równocześnie wysokim odsetkiem zadowolenia pacjentek. Zabieg ten jest najczęściej wykonywaną procedurą z działu ginekologii estetycznej. Jak wskazują badania, liczba zabiegów labioplastyki w Stanach Zjednoczonych w 2016 r. wzrosła o 23% w stosunku do 2015 r. [1].
Najczęstszym wskazaniem do zabiegu są zaburzenia funkcjonalne powodujące dyskomfort w życiu codziennym, w tym narażenie na otarcia od bielizny prowadzące do powstania ran, ograniczenia podczas uprawiania sportów, a także dyskomfort podczas stosunku płciowego, zaburzenia hormonalne oraz zmiany po urazie krocza lub urazie poporodowym.
W literaturze wyróżnia się trzy techniki wykonania labioplastyki: trim, wedge, deephitalization. Każda z tych metod ma wady i zalety, a każda pacjentka jest kwalifikowana do danej metody ze względu na obraz kliniczny [2].
Metoda trim jest częściej wykonywana. Polega ona na nacięciu wargi sromowej mniejszej i usunięciu krawędzi zewnętrznej. Jednym z powodów zgłaszania się pacjentek do ginekologa jest nadmierna pigmentacja warg sromowych mniejszych. Metoda ta pozwala na usunięcie dystalnych części warg sromowych mniejszych, które są naturalnie najciemniejsze. Technika ta jest też polecana u pacjentek posiadających grubsze wargi, o nieregularnych krawędziach [3].
Metoda wedge jest nowszą techniką. Polega ona na usunięciu klina w kształcie litery V z obu warg sromowych. Nie jest to metoda zalecana u kobiet, które zgłaszają się z powodu nadmiernej pigmentacji warg sromowych, ponieważ w tej technice ciemniejsze obszary warg sromowych zostają zachowane. Metoda ta jest zalecana u pacjentek z cienkimi i dobrze wyprofilowanymi wargami sromowymi.
Według badań labioplastyka powoduje znaczny wzrost satysfakcji z wykonanego zabiegu oraz zniesienie ograniczeń życia codziennegoi wzrost zadowolenia z życia seksualnego.
Trzecią i najrzadziej stosowaną metodą jest deephitilization, tzn. centralne usunięcie wargi sromowej mniejszej, a następnie zszycie pozostałych elementów. Wadą tej metody jest przedłużony obrzęk po zabiegu, pogrubienie warg sromowych, a także ograniczenie zmniejszenia wargi sromowej mniejszej. Zaletą tej metody jest zachowanie naturalnych krawędzi warg sromowych, co korzystnie wpływa na końcowy efekt kosmetyczny [1].
Oprócz tradycyjnej metody skalpelem plastykę warg sromowych mniejszych można wykonać za pomocą lasera lub radiofrekwencji. W związku z mniejszą inwazyjnością zabiegu coraz częściej pacjentkom rekomenduje się zabieg z użyciem noża laserowego. Użycie lasera zmniejsza krwawienie okołooperacyjne oraz ryzyko powstania obrzęków i blizn pooperacyjnych [4].
Powikłania po zabiegu labioplastyki zdarzają się rzadko. Są nimi m.in. miejscowy stan zapalny, rozejście się blizny, krwiak. Okres rekonwalescencji trwa zazwyczaj kilkanaście dni. W ciągu miesiąca po operacji pacjentka nie powinna używać tamponów i wstrzymać się od aktywności seksualnej. Po sześciu tygodniach pacjentka wraca do pełnej aktywności fizycznej. Rekonwalescencja jest zalecana ze względu na konieczność zupełnego rozpuszczenia szwów, wygojenia rany i powstrzymania się od nadmiernej aktywności fizycznej mogącej naruszyć szwy [5].
Według badań labioplastyka powoduje znaczny wzrost satysfakcji z wykonanego zabiegu oraz zniesienie ograniczeń życia codziennego i wzrost zadowolenia z życia seksualnego [6].
Osocze bogatopłytkowe
Użycie osocza bogatopłytkowego jest niezwykle prostą i stosunkowo tanią metodą używaną w medycynie estetycznej. Uzyskuje się je z pełnej krwi pacjentki poprzez jej odwirowanie. Powstałe w tym prostym procesie osocze bogatopłytkowe posiada 5–10 razy większe stężenie czynników wzrostu niż krew pełna.
Terapia osoczem bogatopłytkowym ma wady i zalety. Wadami tej terapii mogą być ryzyko uszkodzenia nerwów podczas iniekcji i ryzyko krwawienia czy też infekcji ostrzykiwanej okolicy. Z kolei zaletami tej metody są szeroka dostępność, niski koszt oraz duże bezpieczeństwo zabiegu. Jest to metoda prosta i efektywna, wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Jej zastosowanie sprzyja gojeniu się ran i stymuluje angiogenezę.
Laseroterapia jest alternatywną metodą leczenia atrofii pochwy. Jest to metoda stosunkowo bezpieczna, skuteczna, a jedynymi działaniami niepożądanymi są bolesność przy umieszczaniu głowicy lasera w pochwie,
uczucie pieczenia podczas zabiegu, a także upławy po jego zakończeniu.
Liczne publikacje potwierdzają fakt, że u pacjentek, u których użyto osocza bogatopłytkowego, nastąpiła większa redukcja zaczerwienienia, obrzęku, wybroczyn i wysięków z ran niż w grupach kontrolnych. Publikacje naukowe wskazują również, że użycie osocza bogatopłytkowego wpływa na zmniejszenie bólu pooperacyjnego. Także ginekologia onkologiczna może skorzystać na użyciu osocza bogatopłytkowego. Publikacje naukowe potwierdzają przyspieszenie gojenia się rany oraz zmniejszenie ilości zakażeń rany po radykalnych operacjach nowotworu złośliwego sromu [6]. Istnieją też publikacje sugerujące wspomagające działanie osocza bogatopłytkowego w zespole przedwczesnego wygaszania czynności jajników. Osocze wstrzyknięte do jajników pod kontrolą USG po jednym–trzech miesiącach spowodowało ich „odmłodzenie” [6].
Osocze bogatopłytkowe wydaje się też pomocne w procesach sztucznego zapłodnienia –IVF/ ICSI. Użycie osocza wspomaga wzrost endometrium, powodując zwiększenie skuteczności procedury sztucznego zapłodnienia [7, 8]. Osocze bogatopłytkowe może być wykorzystane również we wspomaganiu leczenia dermatologicznego okolic krocza. Istnieją publikacje udowadniające terapeutyczny wpływ osocza bogatopłytkowego na regresję zmian w liszaju twardzinowym opornym na leczenie kortykosteroidami [8, 9].
Terapia O-shot
Zabiegiem medycyny estetycznej jest terapia O-shot. Polega ona na wstrzyknięciu osocza bogatopłytkowego w określone rejony pochwy wraz z żelem znieczulającym. Terapia ta w bardzo szybkim tempie powoduje regenerację tkanek i diametralne wzmocnienie doznań seksualnych poprzez m.in. zwiększenie nawilżenia pochwy oraz wzmocnienie orgazmu. Ponadto może być stosowana u kobiet cierpiących na dyspareunię, gdyż obniża poziom bólu.
Rewitalizacja pochwy
Kolejnym zabiegiem ze spektrum medycyny estetycznej jest rewitalizacja pochwy przeciwdziałająca jej atrofii. Atrofia charakteryzuje się suchością pochwy, świądem, utratą tkanki tłuszczowej podskórnej i dyspareunią, które pojawiają się z powodu obniżonego poziomu estrogenu. Zmiany te dotyczą też warg sromowych większych i mniejszych. Zmiany pojawiają się na ogół po menopauzie i są związane ze spadkiem stężenia estrogenów. Objawy atrofii w różnym nasileniu występują u blisko połowy kobiet po menopauzie.
W tym przypadku osocze zwiększa unaczynienie i jędrność ścian pochwy, przez co pochwa pacjentki staje się wrażliwsza i wygląda młodziej. Dodatkowym efektem jest wzmocnienie aparatu więzadłowo-mięśniowego podtrzymującego cewkę moczową, przez co terapia ta wspomaga też leczenie nietrzymania moczu. Ponadto obserwuje się zniwelowanie świądu [10].
Lipofilling wraz z osoczem
Osocze i lipofilling mogą być również alternatywą dla zabiegów opartych na estrogenach w leczeniu zapalenia pochwy i atrofii. Zabiegi estrogenowe są skuteczne, ale nie każda z pacjentek jest chętna na terapię z użyciem hormonów. Lipofilling wraz z osoczem powodują powiększenie objętości atroficznych warg sromowych większych w sposób trwalszy niż sam przeszczep tłuszczowy.
Laseroterapia
Kolejną gałęzią medycyny estetycznej jest laseroterapia. Warto zwrócić uwagę na problem pacjentek zgłaszających się do gabinetu ginekologa w okresie około- i pomenopauzalnym. Dochodzi wówczas do atrofii pochwy skutkującej m.in. suchością pochwy i dyspareunią. Wyniki badań naukowych wskazują na korzystny wpływ laseroterapii w przypadku wymienionych objawów. Dotychczas stosowano lubrykanty dające krótkotrwałe efekty, a także maści estrogenowe oraz HTZ, które wykazywały działanie długotrwałe, jednak często są one przeciwwskazane u kobiet z chorobami współistniejącymi [11].
W użyciu wyróżniamy m.in. lasery: CO2, neodymowo-yagowy (Nd:Yag), erbowo-yagowy (Er:Yag) ablacyjny, frakcyjny nieablacyjny. W przeprowadzonym badaniu z użyciem lasera CO2 oraz Er:Yag wykazano zwiększenie syntezy kolagenu i elastyny, pogrubienie nabłonka oraz zwiększenie poziomu nawilżenia ściany pochwy. Dodatkowo zabieg przy użyciu lasera Er:Yag cechuje się mniejszą głębokością penetracji, co prowadzi do minimalnego urazu termicznego tkanki, mniejszego bólu i dyskomfortu po zabiegu [12]. Klinicznie laser Er:Yag skutkował poprawą kontroli nad mikcją [13, 14]. Kolejne badania potwierdzają poprawę kliniczną w aspekcie suchości pochwy, świądu oraz dyspareunii [15, 16].
Podsumowując, laseroterapia jest alternatywną metodą leczenia atrofii pochwy. Jest to metoda stosunkowo bezpieczna, skuteczna, a jedynymi działaniami niepożądanymi są bolesność przy umieszczaniu głowicy lasera w pochwie, uczucie pieczenia podczas zabiegu, a także upławy po jego zakończeniu.
Toksyna botulinowa jest wykorzystywana w leczeniu zespołu pęcherza nadreaktywnego. Na zespół ten składa się m.in. częstomocz, naglące parcie, nietrzymanie moczu oraz nokturia, w znacznym stopniu wpływające na dyskomfort i obniżenie jakości życia pacjentek.
Radiofrekwencja
Działanie radiofrekwencji polega na pobudzeniu syntezy elastyny i włókien kolagenowych, które pod wpływem temperatury zwiększają swą grubość, prowadząc do zmniejszenia objawów tzw. luźnej pochwy. Problem ten może dotyczyć kobiet w każdym wieku – może to być związane z okresem poporodowym, starzeniem się organizmu lub zmianami hormonalnymi [15]. Zwiększenie przepływu krwi prowadzi do wzmożonej angiogenezy skutkującej zmniejszeniem objawów związanych z atrofią pochwy.
W badaniach naukowych zaobserwowano także poprawę nawilżenia pochwy oraz satysfakcji seksualnych [17]. Zaletami zabiegu są jego nieinwazyjność oraz krótki czas rekonwalescencji. Nie zaobserwowano również jak dotąd powikłań wymagających interwencji chirurgicznej.
Botoks w nietrzymaniu moczu
Substancja pozyskiwana dzięki bakteriom Clostridium botulinum powoduje blokadę wydzielania acetylocholiny z zakończeń presynaptycznych. Toksyna botulinowa jest wykorzystywana w leczeniu zespołu pęcherza nadreaktywnego. Na zespół ten składa się m.in. częstomocz, naglące parcie, nietrzymanie moczu oraz nokturia, w znacznym stopniu wpływające na dyskomfort i obniżenie jakości życia pacjentek. Dane podają, że ok. 13% kobiet cierpi na zespół nadreaktywnego pęcherza, w tym prawie połowa na nietrzymanie moczu [18]. Gdy leczenie farmakologiczne takie jak leki antymuskarynowe lub agoniści ß3-adrenoreceptorów nie przynosi oczekiwanych efektów, istnieją przeciwwskazania do zastosowania danej terapii lub działania niepożądane są zbyt uciążliwe, można zaproponować pacjentce zabieg z wykorzystaniem toksyny botulinowej. Jest on wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym [19].
Przewagą technik medycyny estetycznej jest ich niewielka inwazyjność i mały wpływ ogólnoustrojowy na organizm pacjentki, wadą natomiast stosunkowo wysoka cena.
Przeciwwskazaniami są m.in. choroby neurologiczne i nowotwory. Wykazano, że większe dawki toksyny botulinowej zastosowane podczas zabiegu wiążą się z większym ryzykiem zatrzymania moczu i infekcjami dróg moczowych [18].
Hymenoplastyka
Odtworzenie błony dziewiczej jest stosunkowo prostym zabiegiem, na który decyduje się część kobiet. Pacjentki poszukują tego typu zabiegu głównie z powodów osobistych, jak również kulturowych. Z powodów kulturowych zabiegi hymenoplastyki w dużej ilości wykonywane są w krajach arabskich. Często też pacjentki dążą do odtworzenia błony dziewiczej, by spełnić oczekiwania partnera, z powodu przemocy seksualnej, jakiej doznały w przeszłości, lub z powodu uszkodzenia błony podczas procedur medycznych [20].
Podsumowanie
Z roku na rok medycyna estetyczna daje nam coraz więcej narzędzi, zarówno aby polepszyć komfort psychiczny pacjentek, jak i aby wspomóc leczenie różnych chorób. W stosowaniu najnowszych technik medycyny estetycznej lekarz musi pamiętać o obowiązku zachowania obiektywizmu w stosunku do próśb pacjentki [21]. Niejednokrotnie problem kobiet leży nie tylko w wyglądzie fizycznym, ale także w sferze psychicznej, dlatego podejście do pacjentek w zakresie tego typu zabiegów musi być indywidualne.
Warto zwrócić uwagę na rozwijający się zakres możliwości, jaki daje nam ginekologia estetyczna. Często są to zabiegi stricte estetyczne, jak labioplastyka, hymenoplastyka, lipofilling warg sromowych większych i wzgórka łonowego, rewitalizacja pochwy osoczem bogatopłytkowym, terapia O-shot czy użycie lasera i radiofrekwencji w celu zwiększenia doznań seksualnych. Ostatnimi czasy najszybciej wzrasta jednak liczba zabiegów ze wskazań medycznych. Warto zwrócić uwagę na zastosowanie osocza bogatopłytkowego w leczeniu chorób skóry, np. liszaja twardzinowego, przyspieszeniu gojenia się ran, wspomaganiu leczenia przedwczesnego wygasania czynności jajników czy procedurach sztucznego zapłodnienia. Godne zauważenia są też wyniki badań przedstawiające dobre efekty przeciwdziałania atrofii pochwy i jej leczenia poprzez użycie w terapii osocza bogatopłytkowego, laseroterapii czy radiofrekwencji.
Zastosowanie technik medycyny estetycznej może niebawem stać się powszechną alternatywą dla konwencjonalnych terapii wymienionych dolegliwości bądź pomóc w rekonwalescencji po ciężkich i obszernych zabiegach. Przewagą tych technik jest ich niewielka inwazyjność i mały wpływ ogólnoustrojowy na organizm pacjentki, wadą natomiast stosunkowo wysoka cena większości procedur, na którą nie każda pacjentka obecnie może sobie pozwolić.
Piśmiennictwo do artykułu dostępne w redakcji.
