Ostre zakażenie układu moczowego (ZUM) u kobiet należy do najczęściej obserwowanych infekcji bakteryjnych w codziennej praktyce ginekologicznej. Z danych epidemiologicznych jednoznacznie wynika, że połowa populacji kobiet będzie miała ZUM, a co najmniej 25% będzie miało nawrót schorzenia. Dodatni wynik posiewu moczu jest uważany za potwierdzenie „prawdziwego” ZUM, należy jednak pamiętać, że wiele pacjentek z ujemnym posiewem, ale typowymi objawami klinicznymi zakażenia układu moczowego odnosi korzyści z antybiotykoterapii [1]. Z kolei badania kliniczne z zastosowaniem placebo jednoznacznie wykazały, że u pacjentek z dodatnim wynikiem posiewu moczu dolegliwości mogą całkowicie ustąpić bez stosowania antybiotykoterapii [2]. Ponadto antybiotykoterapia z powodu ZUM odpowiada w skali globalnej za 10–20% zużycia antybiotyków i znajduje się na drugim miejscu po antybiotykoterapii z powodu schorzeń górnych dróg oddechowych [3, 4].
POLECAMY
Zakażenie dolnych dróg moczowych (cewki moczowej i pęcherza moczowego) ulega spontanicznej remisji u 50–70% pacjentek, a ryzyko rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek u pacjentek bez ewidentnych czynników ryzyka wynosi jedynie od 0,4 do 2,6%, i to nawet w przypadku niewdrożenia żadnego leczenia infekcji pierwotnej [5, 6].
Podział kliniczny zakażeń układu moczowego u kobiet przedstawiono w tabeli 1.
Tab. 1. Typy kliniczne zakażeń układu moczowego u kobiet
|
Niepowikłane zakażenie dróg moczowych |
Powikłane zakażenie dróg moczowych | Asymptomatyczna bakteriuria | |
| Kliniczna charakterystyka pacjentek |
Kobiety bez anatomicznych nieprawidłowości w układzie moczowo-płciowym | Ciąża, czynniki ryzyka: źle kontrolowana cukrzyca, infekcje szpitalne, schorzenia nerek, w tym przeszczep, nieprawidłowości anatomiczne, w tym nasilone zaburzenia statyki (POP-Q IV), stosowanie leków immunosupresyjnych, cewnikowanie pęcherza | Zarówno pacjentki ciężarne, jak i niebędące w ciąży |
| Objawy kliniczne | Dysuria, częste oddawanie moczu, ból nadłonowy, odmiedniczkowe zapalenie nerek, jeżeli dołącza się temperatura oraz bóle okolicy krzyżowej i pachwin | Nawracające zakażenie (patrz czynniki ryzyka powyżej) leczone uprzednio za pomocą NLPZ i/lub antybiotyków, odmiedniczkowe zapalenie nerek | Brak objawów klinicznych |
| Diagnostyka | Nie jest konieczna, przy pierwszym epizodzie wystarcza test paskowy. Zalecana przy odmiedniczkowym zakażeniu nerek i nawrotach: analiza moczu i posiew oraz ultrasonografia | Analiza i posiew moczu. W przypadku pyelonephritis: USG nerek, ocena zalegania moczu po mikcji, u ciężarnych dodatkowo ocena długości szyjki macicy. W przypadku temperatury > 38°C i u hospitalizowanych posiew z krwi |
Nie wymaga poszerzonej diagnostyki |
| Etiopatogeneza | E. coli (> 80%), Proteus mirabilis, Klebsiella spp., Staphylococcus saprophyticus, Enterococcus faecalis | E. coli (także ESBL), Enterococcus faecalis, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacterales | Każdy rodzaj uropatogenów w mianie ≥ 104 |
Nawrotowe zakażenie dróg moczowych (dwie infekcje w ciągu sześciu miesięcy lub trzy w ciągu roku) może być niepowikłane lub powikłane w zależności od braku lub występowania czynników ryzyka [7].
Diagnostyka ZUM u kobiet
Niepowikłane ZUM nie wymaga rozszerzonej diagnostyki. Wystarczające do wdrożenie leczenia empirycznego są objawy kliniczne i test paskowy ze środkowego strumienia moczu wykrywający obecność esterazy leukocytarnej, którego czułość wynosi 75%, a specyficzność 82% [8].
Analiza moczu jest wiarygodnym narzędziem diagnostycznym, pod warunkiem ż...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Położnictwa i Ginekologii"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
- ...i wiele więcej!
