Autor: Marcin Sadłocha

W ostatnich latach odnotowano znaczący wzrost ciąż po 35. roku życia. Pary coraz częściej decydują się na potomstwo w późniejszym czasie. Kobieta po 40. roku życia musi mieć świadomość, że zajście w ciążę jest trudne, ale nie niemożliwe. Niestety, często z niewiedzy kobiet wynika obserwowany wzrost nielegalnych aborcji po 40. roku życia. Kluczową rolę odgrywa odpowiednie poinformowanie pacjentki o tym, że jeżeli współżyje, powinna stosować antykoncepcję, a ok. 45. roku życia wykonać odpowiednie badania, które pozwolą określić, czy nadal pozostaje płodna, czy płodność już całkowicie zanikła. Pozwoli to na podjęcie decyzji o ewentualnym włączeniu hormonalnej terapii zastępczej (HZT) [1]. 

Żelazo to bardzo istotny metal przejściowy w organizmie człowieka, który odgrywa główną rolę w wielu procesach metabolicznych. Żelazo należy do pierwiastków warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu. W szczególności należy wskazać udział żelaza w pracy układu sercowo-naczyniowego, nerwowego oraz immunologicznego. Jest substratem w syntezie hemu, głównego składnika hemoglobiny, uczestniczy w reakcjach oksydo-redukcyjnych i immunologicznych oraz w syntezie DNA. Szacuje się, że średnia zawartość żelaza u dorosłej osoby wynosi 4 g, tym samym nie przekracza 0,01% masy ciała.

Określono, że ponad 2 g znajdują się w hemoglobinie, 1 g zmagazynowany jest w komórkach wątroby, a pozostała część w białkach pełniących różnorodne funkcje w organizmie [1, 2]. 

Występowanie cukrzycy u pacjentek w wieku rozrodczym jest problemem wielopłaszczyznowym. W celu odpowiedniego dobrania antykoncepcji zarówno lekarz pierwszego kontaktu, diabetolog, jak i ginekolog muszą mieć odpowiednią wiedzę na temat najlepszych, nowoczesnych metod antykoncepcji odpowiednich dla kobiet chorych na cukrzycę. Stosowanie dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej w grupie chorych na cukrzycę, zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD), jest dopuszczalne, jednak wiąże się z pewnymi ograniczeniami [7].

Metody antykoncepcyjne znane są od momentu, kiedy człowiek poznał związek między stosunkiem seksualnym a ciążą. Już od czasów starożytnych powszechne były metody barierowe. Na przestrzeni lat metody antykoncepcyjne zmieniały się, do czasu aż w maju 1960 r. Federal Drug Administration (FDA) zatwierdziła wprowadzenie do sprzedaży złożonej tabletki antykoncepcyjnej (ang. combined oral contraceptive – COC) zawierającej noretisteron oraz mestranol. Pierwsze minipigułki antykoncepcyjne zawierające jako substancję czynną tylko progestageny zadebiutowały na rynku leków w 1973 r. [1].

Jak wiadomo, antykoncepcja hormonalna reguluje cykle menstruacyjne, zmniejsza objętość krwawień, łagodzi objawy związane z napięciem miesiączkowym. Antykoncepcja w postaci plastra antykoncepcyjnego jest z powodzeniem stosowana od 2002 r.

Stosowanie wewnątrzmacicznych systemów antykoncepcyjnych ma wiele zalet, m.in. wysoką skuteczność przy zachowanej owulacji, konieczność wykonania tylko jednej czynności do rozpoczęcia długo trwającego zabezpieczenia antykoncepcyjnego, akceptowalne działania niepożądane. Stosowanie systemów wewnątrzmacicznych (ang. intra uterine system – IUS) jest dość rozpowszechnioną metodą antykoncepcyjną. Ten rodzaj metody zapobiegania ciąży jest bardziej ekonomiczny, bezpieczny, efektywny, a przede wszystkim całkowicie odwracalny. Obecnie na świecie antykoncepcję wewnątrzmaciczną  stosuje ok. 100 mln kobiet, z czego połowa w krajach Azji [1, 2]. 

Zespół policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrome – PCOS) charakteryzuje się jako przewlekły brak jajeczkowania i hiperandrogenizm. Częstość występowania PCOS plasuje się na poziomie nawet 15–20%, gdy stosuje się kryteria rozpoznania Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii (ang. European Society of Human Reproduction and Embryology – ESHRE) oraz Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (ang. American Society for Reproductive Medicine – ASRM). Zespół policystycznych jajników jest prawdopodobnie najbardziej rozpowszechnioną endokrynopatią u kobiet i zdecydowanie najczęstszą przyczyną niepłodności na podłożu cykli bezowulacyjnych. W rzeczywistości wielotorbielowate jajniki były związane z 75% przypadków bezpłodności z brakiem owulacji [1–4]. Celem artykułu jest naświetlenie problemu insulinooporności w PCOS i zbadanie efektywności metforminy stosowanej w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami wywołującymi owulację w przywracaniu regularnych cykli miesiączkowych i owulacji oraz uzyskanie ciąży u kobiet z PCOS.