396
Zarówno ciąża, jak i karmienie piersią to okresy wzmożonego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Podstawową rolę w zapewnieniu prawidłowego rozwoju dziecka oraz zdrowia matki odgrywa właściwe odżywianie się kobiet już w okresie prekoncepcyjnym, następnie w ciąży, a także podczas karmienia piersią. Zbilansowana dieta to klucz do prawidłowego przebiegu ciąży
i rozwoju płodu oraz niemowlęcia.
Tab. 1. Zalecenia suplementacji DHA i innych kwasów tłuszczowych omega-3 według stanowiska ekspertów z 2010 r.
| Zalecenia suplementacji DHA i innych kwasów tłuszczowych omega-3 | |
| Grupa docelowa | Zalecenie |
| Kobiety ciężarne i karmiące | Kobiety w ciąży i karmiące – min. 200 mg DHA dziennie, w przypadku małego spożycia ryb – 400–600 mg DHA dziennie |
| Niemowlęta | Wytyczne dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące zasad suplementacji LC-PUFA w mleku modyfikowanym dla niemowląt. Nie zaleca się dodatkowej suplementacji DHA w diecie niemowląt karmionych piersią |
| Dzieci do 3. r.ż. | Zalecane spożycie kwasów tłuszczowych długołańcuchowych omega-3 wynosi 150–200 mg na dobę. U dzieci, które nie spożywają regularnie ryb, należy uwzględnić suplementację tych kwasów |
Tab. 2. Zalecenie suplementacji DHA według ekspertów PTG
| Zalecenie suplementacji DHA | |
| Grupa docelowa | Zalecenie |
| Kobiety ciężarne | Kobiety w ciąży powinny w przypadku niskiego spożycia ryb i innych źródeł DHA przyjmować 500 mg DHA dziennie już od pierwszego miesiąca ciąży |
| Ciąża zagrożona porodem przedwczesnym | Kobiety w ciąży o wysokim ryzyku porodu przedwczesnego powinny przyjmować 1000 mg DHA dziennie |
| Kobiety karmiące | Już od pierwszych dni po urodzeniu kobieta powinna kontynuować suplementację DHA, aby zapewnić prawidłową jego zawartość w pokarmie |
Z dostępnych badań i wszelkich doniesień naukowych wynika, że jednym z najważniejszych składników diety w okresie ciąży i laktacji jest kwas dokozaheksaenowy (DHA) z grupy kwasów omega-3. Prawidłowe spożycie tego składnika podczas ciąży powoduje nieznaczne wydłużenie czasu jej trwania, zwiększa masę urodzeniową dziecka oraz obniża ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego.
Kwas DHA gromadzony jest głównie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Jego najwyższe wartości obserwuje się po 20. tygodniu ciąży i od tego czasu sukcesywnie są one kontynuowane aż do 4. roku życia dziecka. Transport DHA do płodu odbywa się przez łożysko i jest on uzależniony od zawartości DHA w diecie matki [1].
Kwas DHA jest bardzo ważnym elementem strukturalnym błon komórkowych oraz głównym budulcem mózgu (stanowi ok. 60% kory mózgowej), a także siatkówki oka (stanowi 95% wszystkich kwasów omega-3 w niej obecnych). Jego odpowiednie spożycie wpływa na rozwój ośrodkowego i centralnego układu nerwowego. Według literatury DHA (ang. life’s DHA) zmniejsza ryzyko infekcji układu oddechowego (o ok. 60%), wystąpienie alergii pokarmowej (ok. 70%), a także alergii wziewnej i astmy [2, 3].
Profilaktyka przedwczesnych porodów
Niezwykle istotne są badania prof. Susan Carlson z University of Missouri, według których DHA o ponad 85% zmniejsza ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Należy pamiętać, że w Polsce 1 na 10 niemowlaków to wcześniak. Rocznie w Polsce rodzi się ok. 314 tys. dzieci, przy czym ok. 25 tys. to wcześniaki urodzone między 23.–37. tygodniem życia płodowego (6–8,5%) [2, 3].
Pozostałe korzyści wynikające ze spożywania odpowiedniej ilości kwasów z rodziny omega-3, a w szczególności czystego DHA, to przede wszystkim rzadziej występujący stan przedrzucawkowy, który w konsekwencji prowadzi do niskiej masy urodzeniowej dziecka, odklejenia łożyska, pęknięcia wątroby czy nawet udaru. Badacze wskazują również, że DHA zmniejsza ryzyko wystąpienia przedwczesnego porodu oraz depresji poporodowej [4].
Dawkowanie DHA po urodzeniu
Po zakończeniu okresu karmienia piersią dziecko, zgodnie z jednym z rozporządzeń Komisji Europejskiej, powinno otrzymywać DHA w ilości 0,3% wszystkich kwasów tłuszczowych. Oznacza to, że minimalna dzienna dawka musi wynosić min. 100 mg DHA i być podawana do 2. roku życia dziecka [5].
Po 2. roku życia, według Norm Żywienia Zdrowia Dzieci oraz Norm Żywienia Populacji Polskiej Instytutu Żywności i Żywienia, w organizmie dziecka wzrasta zapotrzebowanie na pozostałe wielonienasycone kwasy tłuszczowe – wtedy też powinny być dostarczane DHA + kwas eikozapentaenowy (EPA) w dawce ok. 250 mg dziennie.
Kolejną grupą, w której wskazana jest suplementacja DHA, są wcześniaki. U tych dzieci DHA wspomaga dojrzewanie układu nerwowego, poprawia zdolności adaptacyjne, psychoruchowe, a także korzystnie wpływa na pracę serca oraz ostrość widzenia [2–5].
Stanowisko European Food Safety Authority potwierdza konieczność zapewnienia odpowiedniej dystrybucji kwasu DHA płodowi i noworodkowi w celu umożliwienia prawidłowego rozwoju poznawczego i ostrości widzenia.
Wyniki międzynarodowego wieloośrodkowego badania epidemiologicznego wskazują, że większe ilości DHA w mleku matki i większe spożycie owoców morza przyczyniają się do obniżenia ryzyka wystąpienia depresji poporodowej [6].
Niedobory kwasów wielonienasyconych
Jednakże w diecie przeciętnej Polki występują niedobory kwasów wielonienasyconych z grupy omega-3. Ze względu na ogólnie stosowaną dietę i nawyki żywieniowe Polska należy do krajów o istotnym zagrożeniu niedoborem kwasów tłuszczowych długołańcuchowych omega-3. Wyniki wieloośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności (WOBASZ) [7] wykazują, że spożycie ryb w populacji polskiej jest z...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
