Probiotyki w prewencji i leczeniu nawrotowych postaci infekcji pochwy

Pałeczki kwasu mlekowego są dominującą florą bakteryjną w pochwie zdrowej kobiety. Ich ewolucyjną biologiczną rolą jest ochrona dróg rodnych przed inwazją mikroorganizmów chorobotwórczych, tj. bakterii tlenowych i beztlenowych, grzybów, pierwotniaków i wirusów. Ochronny mechanizm fizjologicznej flory bakteryjnej wykształcił się ewolucyjnie w drodze zmian zachodzących w wielu pokoleniach celem przeciwdziałania możliwym infekcjom wstępującym do jamy otrzewnej, która u kobiet ma kontakt ze środowiskiem zewnętrznym poprzez światło pochwy, kanał szyjki, jamę macicy i jajowody. W czasie ciąży flora fizjologiczna pochwy chroni przed zakażeniem także jajo płodowe. 

U podstaw obrony, którą stanowią pałeczki kwasu mlekowego, przed namnażaniem się patogenów leży kilka mechanizmów, w tym:

• silna adhezja do nabłonka pochwy, tworząca specyficzny monolayer,
• produkcja kwasu mlekowego, dająca kwaśny odczyn treści pochwy – pH 3,5–4,5,
• produkcja nadtlenku wodoru – toksycznego czynnika przeciwdziałającego namnażaniu bakterii katalazo-ujemnych i wirusów (m.in. HSV, HPV, HIV),
• produkcja bakteriocyn (laktocyn) – białek bakteriobójczych kodowanych przez plazmidy bakteriocynogenne oraz DNA mitochondrialne, pełniących funkcję naturalnych antybiotyków,
• tworzenie postbiotyków – produktów lizy bakterii probiotycznych, takich jak enzymy (dezaminaza argininowa), kwasy tejchojowe, białka powierzchniowe ścian komórek bakteryjnych (laktocepina), peptydoglikany, które mają działanie immunostymulujące, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Zwiększają też ekspresję genu odpowiedzialnego za produkcję mucyny przez komórki nabłonka ściany pochwy, co działa ochronnie przed adhezją patogenów bakteryjnych. 

Rodzaj Lactobacillus spp. to komensalne, niezarodnikujące, Gram-dodatnie pałeczki, bakterie mikroaerofilne, które beztlenowo rozkładają glikogen zawarty w złuszczonych komórkach nabłonka pochwy do kwasu mlekowego. Z uwagi na przebieg procesu fermentacji cukrowców wyróżniamy pałeczki kwasu mlekowego:

• homofermentatywne (np. L. acidophilus) – wytwarzające wyłącznie kwas mlekowy, 
• heterofermentatywne (np. L. bulgaricus) – wytwarzające zarówno kwas mlekowy, jak i kwasy: octowy, propionowy i masłowy.

Pałeczki kwasu mlekowego fizjologicznie stanowią 70–90% flory treści pochwowej. Badania populacyjne wykazały, że biocenoza pochwy nie składa się z jednego szczepu pałeczki kwasu mlekowego, ale cechuje się znaczną różnorodnością gatunkową. Z uwagi na ciągłe powstawanie nowych mutacji pochodzących z każdego szczepu genetycz...