Zastosowanie kriochirurgii u ciężarnej

Kriochirurgia polega na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu chorej tkanki przez jej zamrażanie. Metoda ta nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta, a co ważne – może być wykonywana w każdym wieku – zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Istotny jest również fakt, że metoda ta, jako bezbolesna, nie wymaga znieczulenia, a dyskomfort w czasie zabiegu sprowadza się jedynie do uczucia pieczenia lub swędzenia. Jest metodą bezkrwawą, nie dochodzi tu do naruszenia ciągłości skóry, a problem zakażeń nie występuje. 

Kriochirurgia umożliwia pełne zniszczenie uprzednio wyznaczonej objętości tkanki, zarówno na powierzchni ciała, jak i wewnątrz dowolnego organu. Obszar tkanki niezamrażanej (zdrowej) jest chroniony wałem leukocytarnym zapobiegającym zakażeniom. Stosując krioaplikator małej średnicy, uzyskuje się bezpieczny dostęp do miejsca zabiegu znajdującego się wewnątrz tkanki. Proces gojenia odbywa się różnie w zależności od miejsca zabiegu – w obrębie skóry na sucho lub z wysiękiem, a na śluzówkach poprzez martwicę rozpływną. Na małych obszarach jest to bezbliznowa metoda gojenia, nie powstają w tym procesie koloidy, gdy zabieg dotyczy dużych obszarów, powstaje blizna bezkolagenowa, o bardzo dużej elastyczności. Osiąga się tu bardzo dobre wyniki kosmetyczne i czynnościowe, trudne do osiągnięcia innymi metodami. 

Metody wykonywania zabiegów kriochirurgii

Metoda deep steak to zamrażanie za pomocą tamponów zanurzanych w ciekłym azocie. Zastosowanie znajduje jedynie przy zmianach łagodnych i płytkich. 

Zamrażanie spot freez to metoda natryskowa z zastosowaniem ciekłego azotu lub podtlenku azotu. Ma ona zastosowanie w leczeniu ognisk o średnicy poniżej 2 cm. Natrysk powinien być prowadzony w odległości 1 cm od zmiany, a wylot gazu powinien być umieszczony nad punktem centralnym leczonego obszaru. Większe ogniska przy zastosowaniu tej metody powinny być leczone segmentowo, partiami. Stosuje się również modyfikacje tej metody służące do ograniczenia pola zamrażanej tkanki, takie jak open spray method, w której stosuje się osłony w kształcie walców o różnej średnicy, czy closed spray method, gdzie osłona tworzy zamkniętą komorę.

W metodzie kontaktowej/aplikacyjnej z zastosowaniem krioaplikatorów zamkniętych wykorzystuje w głównej mierze podtlenek azotu, ciekły azot czy dwutlenek węgla. W zależności od zestawu końcówek metoda ta pozwala na leczenie zmian o różnych średnicach – poczynając od zmian punktowych, na kilku centymetrowych kończąc. Zmiany o dużej powierzchni można traktować aplikatorami w myśl zasady metody nakładających się pól. Używa się jej w leczeniu zmian zlokalizowanych w trudno dostępnych miejscach, jak np. zmiany na szyjce macicy. Czas zabiegu jest dłuższy niż w metodzie natryskowej, jednakże pole kontaktu jest ściśle ograniczone. Uzyskaniu tą metodą głębszej martwicy sprzyjają następujące zabiegi: nałożenie żelu na miejsca zabiegu, oziębienie końcówki dopiero po jej przyłożeniu na skórę, anemizacja otoczenia poprzez ucisk aplikatora lub dodatek noradrenaliny do znieczulenia.

Dermatologia

Kriochirurgię niezmiernie często wykorzystuje się do leczenia schorzeń skóry. Jest ona łatwa i nie wymaga znieczulenia. Można ją z powodzeniem stosować u dzieci, kobiet w ciąży oraz u pacjentów w złym stanie ogólnym i w podeszłym wieku (tab. 1). 

Ginekologia

Jednym z najczęstszych problemów kobiet jest nadżerka części pochwowej szyjki macicy. Po przeprowadzonej diagnostyce (cytologia, kolposkopia, ewentualnie biopsja z wynikiem histopatologicznym) lekarz ustala stopień zmian i kwalifikuje do odpowiedniego leczenia. Popularne jest stosowanie bezbolesnej i bezkrwawej kriochirurgii, która daje szybkie i efektowne rezultaty. Jednakże okres ciąży jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia tego zabiegu, gdyż ze względu na odczuwalne zimno, może dochodzić do skurczów macicy. Podobnie w okresie ciąży nie zastosuje się głowic wewnątrzmacicznych. 

Wszelkie zmiany na sromie typu – brodawczaki, kłykciny kończyste – mogą bez problemu być zamrażane u ciężarnych. 

Tab. 1. Wskazania do zabiegów kriochirurgicznych w zakresie dermatologii

Tab. 2. Przeciwskazania do zabiegów kriochirurgicznych w zakresie dermatologii

Otolaryngologia

W laryngologii szczególnie korzystne zastosowanie znajduje kriochirurgia w przeroście małżowin nosowych, który blokuje nos, bez znaczenia, czy jego podłoże jest alergiczne, czy infekcyjne. Wskazaniem do kriochirurgii są również krwawienia z nosa – zarówno z małżowin dolnych, z przegrody nosa czy z tylnej części nosa. Kriochirurgia z dobrymi efektami stosowana jest również w leczeniu przerostu migdałków podniebiennych – zazwyczaj wystarczą 2–3 sesje zamrażania. W procesie mrożenia hamowane są procesy zapalne, stąd też jego zastosowanie we wszelkich procesach zapalnych, nowotworach łagodnych i stanach przedrakowych błony śluzowej jamy ustnej i gardła (tab. 3).

Ortopedia/rehabilitacja

Stosuje się głównie zabiegi miejscowe przy użyciu zimnego powietrza. Do zabiegów używa się specjalnie skonstruowanego urządzenia. Ze zbiornika odchodzi wentyl zakończony dyszą, z której wydobywa się strumień powietrza i rozprężony azot. U wylotu dyszy temperatura gazów wynosi od –100°C do –180°C.

Zabieg trwa 1–3 minuty, w zależności od tolerancji chorego na zimno. Przed zabiegiem okolica zabiegowa powinna być sucha. Zabieg wykonuje przeszkolony personel lub lekarz. Po zabiegach krioterapeutycznych powinny być wykonane odpowiednie ćwiczenia (tab. 4).

Tab. 3. Wskazania do zabiegów kriochirurgicznych w zakresie dermatologii

Tab. 4. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów kriochirurgicznych w zakresie ortopedii i rehabilitacji

Zabiegi miejscowe z zastosowaniem ciekłego azotu 

Temperatura gazu u wylotu dyszy wynosi ok. –160°C do –180°C. Odległość dyszy od powierzchni ciała powinna wynosić 10–15 cm. Czas zabiegu od 30 sekund do 3 minut w zależności od lokalizacji i powierzchni ciała. Przedawkowanie grozi odmrożeniem ciała. Zabiegi te wykonuje się w osobnych pomieszczeniach, przez wykwalifikowany personel, zgodnie z przepisami BHP. W miejscu odmrożenia skóra staje się blada, występuje drętwienie kończyny, nasila się obrzęk. Przy ocieplaniu skóra ulega zaczerwienieniu, występuje ból, mrowienie, swędzenie, mogą wystąpić pęcherze wypełnione płynem surowiczym i powstać blizny, przebarwienia. 

Szerokie zastosowanie kriochirurgii w medycynie oraz całkowita bezinwazyjność tej metody jest jednym z lepszych rozwiązań zabiegowych dla ciężarnych. Nie warto bać się tej metody, a wręcz uważać ją za swprzymierzeńca w rozwiązywaniu problemów kobiet w ciąży. 

Piśmiennictwo

1. Dylewska-Grzelakowska J. Kosmetyka stosowana. Wydanie IV. WSiP, Warszawa 2005. 
2. Kaźmierowski M. Kriochirurgia w chorobach skóry. Czelej, Lublin 1997. 
3. Mika T. Fizykoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003. 
4. Strabuczyński G., Strabuczyńska A. Medycyna fizykalna. PZWL, Warszawa 2000. 
5. Jakubiak M., Wojnowska D. Kriochirurgia i jej zastosowanie w dermatologii. Nowa Medycyna 2003; 
6. Nowicka A. Chirurgia jednego dnia. www.nowomed.zdrowemiasto.pl.
7. //www.pkik24.pl/zdrowie/kriochirurgia-szybkie-i-skuteczne-zamrazanie.