Metody stosowane w terapii blizn ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania olejków naturalnych w poprawie ich kondycji

Jednakże w pewnych sytuacjach mogą pojawić się powikłania upośledzające proces gojenia ran, zwłaszcza pooperacyjnych. Wśród miejscowych czynników mających wpływ na zaburzenie tego procesu wyróżnia się:

• błędy w szyciu rany – zastosowanie zbyt grubych nici, zakładanie szwów zbyt daleko od brzegów rany, zbyt mocne wiązanie nici,
• rozległe wycięcie skóry połączone z próbą zszycia rany pod zwiększonym napięciem,
• krwiak w ranie,
• zakażenie miejscowe rany [1].

W macierzy zewnątrzkomórkowej obumierają komórki, co jest podłożem do przebudowy rusztowania kolagenowego i substancji wypełniającej [2]. Ostatecznie prawidłowa blizna jest cienka, gładka, spężysta i niebolesna [3]. Jednakże blizna różni się znacząco od skóry zdrowej. Zwłaszcza:

• wygładzeniem naskórka, 
• brakiem poletkowania,
• brakiem włosów i gruczołów łojowych,
• brakiem włókien elastycznych, przez co jest mało odporna na rozciąganie.

Na skutek wielu czynników prawidłowy proces kształtowania blizny może zostać zaburzony. W powstaniu tego typu powikłań kluczowa jest predyspozycja genetyczna. Jednakże wpływ na to mają również inne czynniki, takie jak: 

• skłonności osobnicze – tendencja do powstawania keloidów, 
• nieprawidłowe założenie szwów,
• opóźnione bliznowacenie,
• choroby zaburzające proces gojenia ran,
• zaburzenia naczyniowe,
• niewłaściwa antyseptyka,
• wiek pacjenta [1, 3].

Postaci kliniczne blizn

Wyróżnia się kilka postaci klinicznych – bliznowce, blizny przerosłe i blizny przykurczające.

Bliznowce (keloidy) 

Keloidy zaliczane są do zaburzeń fibroproliferacyjnych. Klinicznie to włókniste, spoiste, twarde guzy o nieregularnym kształcie. Skóra pokrywająca keloid może być gładka, matowobiała bądź sinoczerwona (dotyczy to głównie świeżych keloidów). Ich głównym składnikiem jest kolagen. W obrazie mikroskopowym keloidu dominują włókna kolagenowe o nieprawidłowej grubości, nieregularnych kształtach, które są ułożone w różnych kierunkach [3, 4]. Chirurgiczne usunięcie bliznowca ma mierne efekty, ponieważ indywidualne predyspozycje organizmu do gojenia powodują, że nawroty są niezwykle częste. Obszary skóry predysponowane do powstawania keloidów to: 

• skóra okolicy mostka i pleców,
• skóra twarzy – okolice żuchwy i uszu,
• kończyny górne – ramiona.

Blizny przerosłe

Blizny przerosłe powstają na skutek zmiany proliferacji tkanki łącznej (przerost tkanki włóknistej). Pojawiają się w pierwszym miesiącu tworzenia się blizny. Powstają tylko w miejscu urazu, nie mają tendencji do samoistnego rozprzestrzeniania się. Blizny przerosłe mają zazwyczaj fiołkową barwę i zwykle nie przekraczają granic pierwotnych rany. Są wypukłe. Pod mikroskopem mają postać włókien kolagenowych ułożonych równolegle do długiej osi rany. W przypadku tych zmian możliwe i na ogół skuteczne jest leczenie chirurgiczne (rekonstrukcja). Inne skuteczne metody leczenia to:

• miejscowy, kontrolowany ucisk,
• laser stosowany miejscowo,
• aplikacja maści zawierających silikony.

Blizny przykurczające 

Blizny przykurczające powstają na skutek nieprawidłowej techniki chirurga. Głównym czynnikiem sprawczym jest kierunek cięcia niezgodny z przebiegiem włókien kolagenowych. Wskutek tego pojawia się napięcie blizny, przykurcz i znaczne zniekształcenie tkanek otaczających. W ich rezultacie powstaje dyskomfort u pacjenta. 

Dzisiejsza medycyna dzięki opracowaniu odpowiednich standardów postępowania oraz szerokiej profilaktyki jest w stanie skutecznie wspomagać proces gojenia się nawet najbardziej problematycznych ran. Bardzo ważne jest odpowiednie dostarczanie tlenu i substratów odżywczych. Ich obniżona podaż, na skutek np. w cukrzycy czy w chorobach naczyń, skutkuje nieprawidłowym gojeniem rany, a zwłaszcza upośledzeniem syntezy macierzy pozakomórkowej przez fibroblasty. 

Obecnie chętnie stosowane są wszelkie metody fizjoterapeutyczne, które przyczyniają się do usprawnienia procesu gojenia ran, a także pomagają w uzyskaniu sprawności w przypadku wystąpienia powikłań w postaci blizn przerosłych, przykurczających czy keloidów. Metody te uelastyczniają bliznę, pomagając w usprawnieniach uszkodzonej okolicy ciała, ponadto znacznie poprawiają estetykę. 

Metody stosowane w terapii blizn

W terapii blizn, zrostów pooperacyjnych czy innych zaburzeniach procesu gojenia ran stosowane są następujące metody fizjoterapeutyczne:

• parafinoterapia – wpływa korzystnie na blizny oraz zrosty pooperacyjne, jest także dobrym przygotowaniem do ćwiczeń fizycznych, 
• światło spolaryzowane Bioptron – przyspiesza gojenie się ran, poprawia mikrokrążenie, 
• laseroterapia – wskazana dla ran pooperacyjnych, głównie w przypadku keloidów,
• ultradźwięki – swym działaniem powodują wzrost rozciągliwości włókien kolagenowych i uelastycznienie blizny,
• jonoforeza – sprzyja uelastycznieniu blizny.

Wśród środków stosowanych w kosmetologii są powszechnie uznane są:

• olejki eteryczne z rumianku i rozmarynu oraz lawendy – zawierają tymol i karwakol – substancje bakteriobójcze i antyseptyczne,
• balsam peruwiański – cenne źródło aldehydu cynamonowego, który skutecznie zwalcza bakterie Gram-ujemne,
• allantoina – przyspiesza proliferacje komórek i tworzenie ziarniny,
• tlenek cynku – ułatwia proliferacje komórek naskórka,
• witamina A, C oraz oleje rybne,
• wąkrotka (Centella asiatica) – stosowana jest w formie ekstraktu wodno-alkoholowego – sprzyja
• syntezie kolagenu.

Krioterapia polega na zastosowaniu na powierzchnię ciała temperatury kriogenicznej, poniżej 100°C, w czasie 2–3 minut, może być elementem terapii zastępczej bądź występować jako jedyna forma terapii: 

• metoda natryskowa: to rozpylenia czynnika chłodzącego z odległości 2–5 cm (mało skuteczna),
• metoda kontaktowa: stosuje się tu różnego kształtu i typu aplikatory wykonane z metalu, który jest dobrym przewodnikiem termicznym,
• metoda doogniskowa: polega na wprowadzeniu w obręb tkanki specjalnych aplikatorów, jest najbardziej skuteczna.

Laseroterapia – stosowane są lasery wysokoenergetyczne:

• metoda nieablacyjna – po zabiegu nie ma widocznych uszkodzeń naskórka, wykorzystywany jest laser neodymowy,
• metody ablacyjne – są inwazyjne, uzyskane po nich wyniki są bardzo dobre, ale czas gojenia się wynosi ok. 1–2 tygodni.

Powrót do natury

Bio-Oil jest produktem do pielęgnacji skóry, który pomaga poprawić wygląd blizn, rozstępów i koloryt skóry. Jest unikalną formułą naturalnych składników: witaminy A, E, olejku z nagietka, lawendy, rozmarynu i olejku rumiankowego. Bio-Oil nie zatyka porów, jest hipoalergiczny, może być stosowany przez osoby o wrażliwej skórze. Jego siłą jest formuła. Jej sekret to PurCellin OilTM – opracowany w trakcie wieloletnich badań przełomowy składnik, który pozwolił uzyskać olejek o niespotykanych dotąd właściwościach. Stał się on idealną bazą dla stosowanych w kosmetyce od wieków składników aktywnych, ale też pozwolił uzyskać produkt w postaci olejku, jednak o zupełnie niespotykanej wcześniej w takich produktach lekkiej i nietłustej konsystencji. Dzięki temu Bio-Oil idealnie się wchłania, dobrze odżywia i nawilża skórę, ale przede wszystkim – co potwierdzają liczne badania kliniczne – skutecznie poprawia jej wygląd.

Badania nad efektywnością preparatu w korekcji blizn 

Badania nad efektywnością preparatu w korekcji blizn przeprowadzane są systematycznie od 2002 r. 2002 r., ośrodek badawczy: Ayton-Moon, Somerset, Wielka Brytania

• Cel: ocena zdolności Bio-Oil w zakresie poprawy wyglądu blizn w badaniu przeprowadzonym u 82 osób.
• Uczestnicy: 82 uczestników obejmujących dorosłych i dzieci. 
• Wiek blizn: od nowopowstałych do istniejących, powstałych przynajmniej 10 lat temu. Rodzaje blizn: uniesione, płaskie i wgłębione, od drobnych oparzeń i ukąszeń po blizny po operacjach chirurgicznych. 
• Miejsca, w których znajdowały się blizny: różne.
• Metodologia badania: produkt stosowano 3 razy na dobę przez 4 tygodnie. Uczestnikom polecono masowanie ruchami okrężnymi, aż do całkowitego wchłonięcia produktu. Oceny przeprowadzono po 0, 2 i 4 tygodniach. Uczestnicy oceniali zauważalną poprawę w skali od 1 do 9 (gdzie 1 oznacza „brak poprawy”, a 9 – „duża poprawa”).
• Wynik: 82% uczestników odnotowało poprawę wyglądu blizn po 4 tygodniach.

Metody fizjoterapeutyczne uelastyczniają bliznę, pomagają w usprawnieniach uszkodzonej okolicy ciała i poprawiają estetykę. 

2005 r., ośrodek badawczy: Laboratorium Fotobiologiczne Uniwersytetu Medycznego w Republice Południowej Afryki

• Cel: ocena skuteczności działania Bio-Oil w zakresie poprawienia wyglądu blizn.
• Uczestnicy: 24 uczestników – 22 kobiety i 2 mężczyzn. 
• Wiek uczestników: od 18 do 60 lat. 
• Wiek blizn: od nowopowstałych do powstałych do 3 lat wcześniej. 
• Rodzaje blizn: od małych oparzeń po blizny po operacjach chirurgicznych (12 dużych blizn, 14 małych blizn – u 1 uczestnika były trzy miejsca z bliznami).
• Metodologia badania: badanie z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby (osoba oceniająca), z grupą kontrolną. Projekt badania umożliwiał przeprowadzenie porównania u tego samego pacjenta. U uczestników występowały co najmniej dwie podobne do siebie blizny lub na tyle duże blizny, że umożliwiały stosowanie produktu na połowie blizny. Produkt stosowano 2 razy na dobę przez 12 tygodni. Nakładanie produktu wykonywano pod nadzorem, w regularnych odstępach czasu. Oceny przeprowadzono po 0, 4, 8 i 12 tygodniach.
• Wynik: Bio-Oil poprawił wygląd blizn zarówno w ocenach obiektywnych, jak i subiektywnych. 65% uczestników odnotowało poprawę wyglądu już po 4 tygodniach.

2010 r., ośrodek badawczy: Instytut proDERM w Hamburgu w Niemczech, specjalizujący się w stosowanych badaniach 
dermatologicznych

• Cel: ocena skuteczności Bio-Oil w poprawie wyglądu blizn.
• Uczestnicy: 36 uczestniczek o różnym pochodzeniu etnicznym. 
• Wiek uczestniczek: od 18 do 65 lat. 
• Wiek blizn: od nowopowstałych do powstałych do 3 lat wcześniej. 
• Miejsca, w których znajdowały się blizny: brzuch, noga, ramię, szyja, kolano, tułów, górna część ciała.
• Metodologia badania: badanie z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby, z grupą kontrolną otrzymującą placebo. U pacjentek występowały co najmniej dwie podobne do siebie blizny lub na tyle duże blizny, że umożliwiały stosowanie produktu na połowie blizny i porównanie efektów u jednej osoby. Produkt stosowano 2 razy na dobę przez 8 tygodni. Na badanej powierzchni nie stosowano dodatkowego masażu. Nakładanie produktu wykonywano pod nadzorem, w regularnych odstępach czasu. Oceny przeprowadzono po 0, 2, 4 i 8 tygodniach. Oceniano różne parametry blizn określone w skali oceny przez pacjenta i obserwatora (ang. Patient and Observer Scar Assessment Scale – POSAS).
• Wynik: Bio-Oil jest skuteczny w poprawie wyglądu blizn. Istotny statystycznie wynik był widoczny u 66% uczestniczek zaledwie po 2 tygodniach (15. dzień). Po 8 tygodniach (57. dzień) u 92% uczestniczek wykazano poprawę o zakresie niemal trzykrotnie większym niż poprawa widoczna po 2 tygodniach. Ciągła poprawa POSAS była widoczna w okresie trwania badania.

Podsumowanie

Bio-Oil to rozpowszechniony w ponad 80 krajach na świecie produkt leczniczy zwalczający niedoskonałości skóry. Przez 30 lat obecności na rynku kosmetycznym zdobył szereg nagród w kategorii produktów do pielęgnacji skóry.

Olejek polecany jest do stosowania w codziennej pielęgnacji skóry dotkniętej problemem blizn, rozstępów lub nierównomiernego kolorytu i przebarwień. Zawiera naturalne składniki i może być stosowany także przez kobiety w ciąży. Ma atest Beauty Without Cruelty – i nie był testowany na zwierzętach. Najważniejsze cechy Bio-Oil:

• Rozjaśnia blizny
• Stopniowo niweluje rozstępy
• Wyrównuje i ujednolica koloryt skóry
• Uelastycznia skórę
• Likwiduje szorstkość skóry, nawilża i zmiękcza.

Zawiera przełomowy i innowacyjny składnik PurCellin OilTM opatentowany przez twórców. Dzięki niemu konsystencja produktu jest lekka i nietłusta, co sprawia, że produkt nie zatyka porów skórnych i ułatwia szybsze wchłanianie składników aktywnych. Dodatkowo jest bogaty w witaminy i kompleksy roślinne, które intensywnie wzmacniają zdolność skóry do regeneracji. Niezmienna od samego początku receptura Bio-Oil zawiera w sobie skoncentrowaną dawkę witamin wpływających na poprawę wyglądu skóry, m.in. witaminy E, i naturalnych olejków wyselekcjonowanych z ziół znanych z właściwości regeneracyjnych skóry: nagietka, rozmarynu, lawendy i rumianku.

Olejek trzeba dokładnie wmasować w problemowe partie skóry. Należy go stosować w miejscach dotkniętych problemem – 2 razy dziennie przez minimum 3 miesiące.

Natomiast w okresie ciąży stosować minimum 2 razy dziennie, od rozpoczęcia II trymestru.

Piśmiennictwo

1. Olszewski W.L. Gojenie ran. [W:] Szmid J., Gruca Z., Krawczyk M., Kużdżał J., Lampe P. Podstawy chirurgii, tom 1. Podręcznik dla specjalizujących się w chirurgii ogólnej. Kraków 2003.
2. Osiak K. Przerostowe blizny, bliznowce i przykurcze bliznowate Postępy Nauk Medycznych 2005; 2–3.
3. Martini M.-C. Kosmetologia i farmakologia skóry. Placek W. (red. wyd. pol.). Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2006.
4. Fornalski J. Gojenie się ran z bliznowaceniem – metody. Nowa Medycyna 2006; 4: 66–70.