Czy potrafimy diagnozować endometriozę u młodych kobiet? Nowe rekomendacje PTGiP postępowania u nastolatki z endometriozą

Endometrioza jest przewlekłym schorzeniem zapalnym, które charakteryzuje się występowaniem tkanki podobnej do endometrium poza jej prawidłową lokalizacją. Jest diagnozowana głównie u kobiet w wieku rozrodczym, jednak pacjentki zgłaszają występowanie początkowych objawów już podczas adolescencji. Według danych literaturowych endometrioza dotyczy 5–20% dziewcząt w okresie dojrzewania i młodych kobiet oraz 25–40% nastolatek z przewlekłym bólem w obrębie miednicy mniejszej [1–4].
Całkowite wyleczenie endometriozy nie jest możliwe, natomiast można ograniczyć towarzyszące jej dolegliwości. Mając na uwadze przebieg choroby oraz jej wpływ na codzienne funkcjonowanie, istotne jest wczesne postawienie prawidłowej diagnozy, a następnie wdrożenie odpowiedniej terapii, aby poprawić jakość życia młodych pacjentek [1–5]. Obecnie rozpoznanie endometriozy w grupie nastolatek charakteryzuje się opóźnieniem diagnostycznym wynoszącym sześć–siedem lat [6]. 
W związku z wyzwaniami diagnostycznymi w populacji młodocianych w 2024 r. powstał projekt stanowiska Sekcji Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej PTGiP dotyczący aktualnego sposobu postępowania u dziewcząt z endometriozą.

Obraz kliniczny i czynniki ryzyka 

U nastolatek należy zachować szczególną czujność podczas diagnostyki endometriozy ze względu na mało charakterystyczny obraz kliniczny, który znacząco różni się od przypadków obserwowanych wśród kobiet dorosłych. Najczęstszym symptomem jest cykliczny bądź acykliczny ból w okolicy miednicy mniejszej (65–94%), którego nasilenie nie koreluje ze stopniem zaawansowania schorzenia. Według wytycznych American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) definiuje się go jako dolegliwości bólowe o charakterze przewlekłym, niecyklicznym, w okolicy podbrzusza, które nie są związane z cyklem menstruacyjnym i trwają co najmniej trzy miesiące, lub dolegliwości cykliczne utrzymujące się przez sześć miesięcy lub dłużej [1–8].
Do pozostałych częstych objawów endometriozy u młodocianych należą: 

• bolesne miesiączkowanie (60–90%), 
• dyspareunia u dziewcząt aktywnych seksualnie (15–25%), 
• objawy ze strony układu pokarmowego (2–45%), 
• objawy ze strony układu moczowego (dyzuria, parcie na mocz), 
• rzadziej: przewlekłe zmęczenie, brak energii i zaburzenia psychiczne [1–8]. 
   

Podczas diagnostyki endometriozy należy wziąć pod uwagę współistniejące czynniki ryzyka: 

• wrodzone wady rozwojowe narządów płciowych związane z patologiami w obrębie przewodów okołośródnerczowych Müllera, 
• schorzenia prowadzące do niedrożności narządu rodnego i zaburzenia odpływania krwi miesiączkowej (np. zarośnięcie błony dziewiczej, zarośnięcie macicy/szyjki macicy/ pochwy). 
   

Endometrioza współistniejąca z takimi anomaliami rozwojowymi charakteryzuje się wcześniejszym początkiem choroby i wyższym stadium zaawansowania klinicznego [4, 5, 11]. Wykazano również korelację występowania endometriozy w powiązaniu z dodatkowymi czynnikami ryzyka, takimi jak...