Ciąża tydzień po tygodniu: 1–12. tydzień
Choć 12 tygodni, czyli około 3 miesiące, może wydawać się długim okresem, w rzeczywistości stanowi intensywny i szybko mijający etap ciąży. Tym bardziej że wiele kobiet dowiaduje się o swoim stanie dopiero około 4.–5. tygodnia. Ciąża liczona jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a więc jeszcze przed zapłodnieniem. W momencie owulacji – zazwyczaj około połowy cyklu – teoretycznie trwa już 2. tydzień ciąży. Z kolei w dniu wykonania testu ciążowego, czyli w terminie spodziewanej miesiączki, trwa już 4. tydzień. Po potwierdzeniu ciąży następuje dynamiczny okres zmian, które zachodzą z tygodnia na tydzień.
POLECAMY
I trymestr ciąży to czas największych i najbardziej dynamicznych zmian w rozwoju dziecka. Jest to etap organogenezy, czyli wykształcania się wszystkich jego organów wewnętrznych oraz kończyn. Dla wielu kobiet może to być najtrudniejszy okres ciąży, objawiający się porannymi nudnościami, bólami głowy, zgagą, pogorszeniem stanu cery czy uczuciem szybszego męczenia się. Burza hormonalna może sprawiać, że w tym czasie trudniej o pozytywne odczucia, a pojawia się raczej zniecierpliwienie i oczekiwanie na zakończenie pierwszego trymestru.
Nie wszystkie objawy występują u każdej kobiety. U części z nich I trymestr przebiega bez większych dolegliwości, natomiast u innych może wiązać się z nasilonymi objawami i większym dyskomfortem.
Badania
W I trymestrze wykonuje się pierwsze kluczowe badania diagnostyczne.
Do 10. tygodnia ciąży zalecane są:
- pomiar masy ciała i ciśnienia krwi,
- badanie ginekologiczne z cytologią i oceną piersi (USG),
- morfologia krwi i badanie ogólne moczu,
- oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh,
- glukoza na czczo i panel tarczycowy,
- badania w kierunku chorób zakaźnych (HIV, HCV, różyczka, toksoplazmoza, cytomegalia, opryszczka),
- USG dopochwowe w celu oceny rozwoju płodu.
Pomiędzy 11. a 14. tygodniem wykonuje się m.in.:
- morfologię krwi,
- badanie ogólne moczu,
- odczyn Coombsa (do 12. tygodnia),
- badanie USG – dopochwowe do 12. tygodnia, przez powłoki brzuszne po 12. tygodniu,
- badania prenatalne (test PAPP-A, NIFTY), które umożliwiają ocenę ryzyka wad rozwojowych płodu.
Ciąża tydzień po tygodniu: 13–24. tydzień
II trymestr ciąży to zazwyczaj okres względnej stabilizacji. Większość wczesnych dolegliwości ustępuje, a powiększający się brzuch staje się coraz bardziej widoczny. Dziecko intensywnie się rozwija – rosną jego narządy i tkanki, które ukształtowały się w I trymestrze ciąży. Zwiększa się także jego masa i długość ciała. Pod koniec tego okresu płód staje się coraz bardziej aktywny, co może być wyraźnie odczuwalne.
W II trymestrze ciąży organizm kobiety zazwyczaj funkcjonuje stabilniej. Brzuch szybko rośnie – średnio o około 1 cm tygodniowo, jednak nie wpływa jeszcze istotnie na codzienną aktywność. Ustabilizowany poziom hormonów może przekładać się na lepsze samopoczucie i poprawę wyglądu. Zwiększa się także objętość piersi, które przygotowują się do laktacji.
- tydzień uznawany jest za połowę ciąży. Na tym etapie możliwe jest zwykle określenie płci dziecka podczas badania USG.
Badania
W II trymestrze również przeprowadza się badania kontrolne, które pozwalają monitorować zdrowie mamy i dziecka.
W tygodniach 15–20. wykonuje się:
- pomiar masy ciała i ciśnienia krwi,
- morfologię krwi,
- badanie ogólne moczu,
- USG oceniające rozwój dziecka, jego długość i masę ciała.
W tygodniach 21–26. dochodzą kolejne ważne badania:
- test obciążenia glukozą (tzw. krzywa cukrowa),
- ponowne badania w kierunku chorób z grupy TORCH (toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia, opryszczka),
- morfologia i badanie moczu,
- USG oceniające ogólny rozwój płodu, jego masę i długość.
Ciąża tydzień po tygodniu: 25–36. tydzień
W III trymestrze ciąży dziecko nadal intensywnie rośnie, zwiększając swoją masę i długość. Na początku tego okresu ma jeszcze stosunkowo dużo przestrzeni w macicy, dlatego pozostaje aktywne i często zmienia pozycję, a przyszła mama odczuwa kopniaki. Wraz z postępem ciąży dostępne miejsce stopniowo się zmniejsza, co wpływa na ograniczenie swobody ruchów. Zmysły dziecka są już dobrze rozwinięte i reagują na bodźce zewnętrzne. Równolegle trwa dynamiczny rozwój układu nerwowego, w tym wzrost liczby komórek mózgowych.
Na tym etapie ciąży zwiększająca się masa ciała oraz rozmiar brzucha mogą znacząco utrudniać poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności. W tym czasie często występuje nasilone parcie na pęcherz, wynikające z powiększającej się macicy. Mogą również pojawić się skurcze nóg oraz tzw. skurcze przepowiadające, które przygotowują macicę do porodu. Ostatnie tygodnie ciąży to odpowiedni moment na skompletowanie wyprawki, spakowanie torby do szpitala, sprawdzenie wybranej placówki oraz kontakt z położną środowiskową.
Badania
W tygodniach 27–32. wykonuje się m.in.:
- pomiar masy ciała i ciśnienia krwi,
- morfologię krwi i ogólne badanie moczu,
- badanie przeciwciał anty-D (jeśli w I trymestrze wynik był ujemny),
- USG oceniające rozwój dziecka, jego długość, masę oraz przepływy krwi.
Pomiędzy 33. a 37. tygodniem ciąży zalecane są:
- morfologia krwi i badanie ogólne moczu,
- badania w kierunku zakażeń: antygen HBs, HIV, HCV, VDRL,
- posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców GBS,
- badanie USG dziecka i badanie KTG (kardiotokografia).
Ciąża tydzień po tygodniu: 37–42. tydzień
Chociaż do planowanego terminu porodu może pozostać jeszcze kilka tygodni, już od 37. tygodnia ciąża uznawana jest za donoszoną. Dziecko osiąga wówczas poziom rozwoju umożliwiający samodzielne funkcjonowanie poza organizmem matki. Mimo że rozwój nadal postępuje, nie można przewidzieć dokładnego momentu rozpoczęcia się akcji porodowej.
W ostatnich tygodniach ciąży organizm przyszłej mamy może być już znacząco obciążony – powiększony brzuch wpływa na postawę, powodując przeciążenie kręgosłupa i kończyn dolnych. To odpowiedni moment na odpoczynek oraz dokończenie przygotowań do porodu – także w pod względem emocjonalnym. Świadomość zbliżającego się rozwiązania może sprzyjać uporządkowaniu spraw organizacyjnych i wewnętrznemu przygotowaniu do nowej roli.
Badania
W ostatnich tygodniach ciąży kontynuowane są regularne badania, które mają na celu ocenę gotowości do porodu oraz dobrostanu dziecka.
W tygodniach 38–40. wykonuje się:
- pomiar masy ciała i ciśnienia krwi,
- morfologię krwi,
- badanie ogólne moczu,
- ocenę aktywności i ułożenia dziecka na podstawie badania palpacyjnego i/lub USG.
W razie potrzeby wykonywane są również powtórne badania KTG.
To, jak przebiega ciąża tydzień po tygodniu, może różnić się w zależności od kobiety. Dotyczy to zarówno zmian zachodzących w organizmie przyszłej mamy, jak i sposobu, w jaki odczuwane są poszczególne etapy. Kluczowe znaczenie ma pozostawanie pod regularną opieką medyczną, wykonywanie zalecanych badań oraz dbałość o zdrowie i dobre samopoczucie.
